Al drie decennia lang blijft Enthroned een van de meest standvastige instituties binnen het blackmetaluniversum. De band is ontstaan uit de Belgische underground in het midden van de jaren ’90 en heeft talloze transformaties doorstaan zonder ooit hun kern – toewijding aan chaos, ritueel en spirituele rebellie – te verloochenen. Anno 2025 is de line-up teruggebracht tot een trio onder leiding van Nornagest en keert Enthroned terug met “Ashspawn”, een album dat wordt beschreven als zowel “een autopsie als een wederopstanding”, en het meest compromisloze en transcendentale werk van de band tot nu toe belichaamt. In dit gesprek reflecteert Nornagest over het vertrek van langdurig lid Neraath, de wedergeboorte van Enthroned’s creatieve kern en de gedisciplineerde metafysica die “Ashspawn” vormgeeft. Hij spreekt over dood als ontmanteling, schepping door vernietiging en de compromisloze houding die de band blijft aannemen in een scene die volgens hem haar oorspronkelijke essentie grotendeels heeft verloren. Zoals altijd staat Enthroned los van de scene, niet als een relikwie uit het verleden, maar als een fakkeldrager van de meest veeleisende en ascetische geest van black metal.
(JOKKE)
The English version of this interview can be found here.
Er is veel gebeurd sinds de release van “Cold black svns” (2019). Jij en drummer Menthor zijn nu de enige overgebleven leden van die line-up. Neraath, die meer dan twintig jaar deel uitmaakte van de band en een van de belangrijkste songwriters was, vertrok stilletjes. Was het een schok toen hij besloot Enthroned te verlaten?
Helemaal niet. Ik voelde dat zijn motivatie en interesses zich hadden verlegd naar meer experimentele en andere horizonten. Na meer dan twintig jaar als deel van Enthroned nam hij ruim een jaar geleden de persoonlijke beslissing om de band te verlaten. Zijn vertrek was geen gevolg van conflict of onenigheid, maar eerder een natuurlijke evolutie in zijn persoonlijke en creatieve leven.
Uit wederzijds respect en in volledige overeenstemming met de richting van de band, hebben we deze overgang privé gehouden tot aan de aankondiging van “Ashspawn“. Een nieuw hoofdstuk waar hij bewust voor koos niet aan deel te nemen, gezien zijn veranderde focus en levensprioriteiten.
Zijn creatieve energie begon zich in die periode te verplaatsen naar andere projecten buiten Enthroned. Hoewel zijn nalatenschap binnen de band erkend en gerespecteerd blijft, vond hij het gepast om plaats te maken en de band in alle helderheid en kracht te laten voortgaan. Er was geen ruzie of meningsverschil, enkel het sluiten van een hoofdstuk en de start van een ander.
De Poolse muzikant T. Kaos (bekend van o.a. Death Like Mass en Lvcifyre) sloot zich aan als gitarist en bassist. Hoe heeft deze nieuwe dynamiek als trio de composities en het creatieve proces achter “Ashspawn” beïnvloed?
Het betrekken van T. Kaos was een bewuste keuze, geworteld in overeenstemming met de kernvisie van de band. Zijn aanwezigheid als gitarist intensiveerde de creatieve dynamiek door het geluid van Enthroned te verscherpen. Zijn techniek, gevoel voor toon en natuurlijke agressie gaven de composities meer kracht en richting, waardoor “Ashspawn” een focus en samenhang kreeg die enkel uit dit trio kon ontstaan.
Het creatieve proces werd directer en organischer; ideeën kristalliseerden sneller, en de wisselwerking tussen de instrumenten versterkte de atmosfeer van het album in plaats van die te verdunnen. Het ging niet om het aanpassen van de band aan een nieuw lid, maar om het uitrusten van de bestaande visie met de precieze kracht die nodig was om haar volledig te manifesteren.
“Ashspawn” is een compromislozer album dan “Cold black svns”, dat meer experimenteel en atmosferisch was. Kunnen we het nieuwe album zien als een tegenreactie op zijn voorganger?
Nee, zeker niet. “Cold black svns” was altijd bedoeld als een op zichzelf staand album. “Ashspawn” is anders – bruter, spiritueler, en een eerlijkere weerspiegeling van wat deze kern van Enthroned vertegenwoordigt. Waar “Cold black svns” het resultaat was van vijf geesten in gecontroleerde chaos, is “Ashspawn” een eenheid – een gebalde vuist die de essentie van Edom Belial kanaliseert. Enthroned is als een prisma: elk album is een ander facet van hetzelfde wezen.
Tot aan “Sovereigns” verschenen nieuwe Enthroned-albums om de twee à drie jaar. Tussen “Cold black svns” en “Ashspawn” zit echter bijna zes jaar. Was dat uit noodzaak of opzet?
Het leven gebeurde. Rond “Cold black svns” verhuisden meerdere leden om persoonlijke redenen naar andere landen, wat vanzelfsprekend tijd en energie kostte. Tussen “Cold black svns” en “Ashspawn” verhuisde ook ik naar het buitenland, en er waren nog enkele personeelswissels toen leden besloten zich te richten op hun privéleven of andere paden te volgen. Dat vereiste een grondige herstructurering. Ik gebruikte die tijd bewust om de band te hercentreren, de juiste mensen te selecteren en op een geheel nieuwe fundering te herbouwen. Het was geen kwestie van moeite of creatieve stilstand, integendeel. Zodra de nieuwe line-up stond, ging alles snel. We schreven een album dat precies weerspiegelt wie wij zijn, niet wat men van ons verwacht.
“Ashspawn” wordt beschreven als “een autopsie en een wederopstanding.” Verkent het album een persoonlijke, spirituele of artistieke dood?
“Ashspawn” gaat niet over een symbolische dood; het gaat over de volledige ontmanteling van het zelf op elk niveau. Alles wat stagneerde of overgeërfd was, werd teruggebracht tot zijn oerelementen. Het album documenteert dat proces van vernietiging en heropbouw: het afbreken van identiteit, overtuiging en creatieve impuls, om die opnieuw op te bouwen op de fundamenten van een hogere, meer gedisciplineerde staat van zijn.
De teksten zijn geworteld in sublimatie: de transformatie die enkel uit desolatie kan ontstaan. Ze confronteren de luisteraar met dat moment waarop betekenis vergaat en het leven een leeg omhulsel wordt. Toch is het juist uit die leegte dat wedergeboorte mogelijk wordt. Door discipline, occulte praktijk en mentale standvastigheid wordt verval omgezet in geest.
Binnen deze boog fungeert Edom Belial zowel als de corrupterende kracht als de katalysator van vernieuwing – de belichaming van de gebrekkige menselijke natuur die zich verenigt met absolute rebellie als pad naar transcendentie. Elk nummer is een fase in die opwaartse beweging, gecodeerd via Sethuriaanse mapping en demonische calculus. Dit is geen verhaal, het is een ritueel van negatie en wedergeboorte. De dood die hier wordt verkend, is de dood van illusie, zodat iets sterkers en ongebondens kan ontstaan.
Je werkte voor dit album samen met occult auteur Gilles de Laval. Hoe beïnvloedde die samenwerking de metafysische structuur van “Ashspawn”?
De teksten zelf werden niet door Gilles beïnvloed; die waren al geschreven toen onze samenwerking begon. Hij droeg niet bij door inhoud te dicteren, maar als een kracht van afstemming.
Zijn metafysische kaders hielpen de architectuur achter de teksten te verfijnen, en scherpten de concepten die al aanwezig waren binnen de geest van het album aan. Bepaalde correspondenties en rituele diagrammen die hij aanreikte, dienden als referentiepunten bij het opbouwen van de interne kosmologie van het album. Ze beïnvloedden niet de emotie, maar wel de precisie waarmee die emotie werd uitgedrukt. Hij leverde een reeks instrumenten aan, en via die instrumenten vond het album zijn meest coherente en exacte vorm. Maar uiteindelijk bleef het volledig onze stem, alleen nu met een scherpere tong gesproken.
Het album staat symbool voor transformatie door vuur en duisternis. Wat blijft er over wanneer het stof neerdaalt?
Balans.
Black metal worstelt vaak met dualiteiten zoals dood en wedergeboorte, vernietiging en schepping. Markeert “Ashspawn” een verzoening tussen die krachten of juist een verdieping van hun conflict?
Geen van beide. Het is de erkenning dat beide krachten onmisbaar en onscheidbaar zijn. “Ashspawn” opereert in de ruimte waar vernietiging geen einde is, maar de noodzakelijke ontruiming van dood materiaal. Schepping is geen geboorte van iets nieuws, maar de openbaring van wat reeds latent aanwezig was binnen het zelf.
Deze krachten lossen elkaar niet op; ze versterken elkaar. Op een diep persoonlijk en onderbewust niveau beschrijft het album dat innerlijke proces waarin men zichzelf bewust moet ontbinden om een hogere staat te bereiken. Het is geen verhaal over vrede tussen tegenpolen, maar een aanvaarding dat transcendentie wordt gebouwd op de as van wat ooit was.
Rond “Tetra karcist” (2007) en “Pentagrammaton” (2010) werd een duidelijke verschuiving merkbaar in Enthroned’s artistieke visie waarbij de occulte dimensie intellectueler en explicieter werd. Voelt “Ashspawn” als het begin van een derde tijdperk voor de band?
Ja, “Ashspawn” markeert een belangrijk punt, maar ik zie het niet als een aankomst, eerder als de volgende noodzakelijke stap. Spiritueel heb ik een staat van innerlijk evenwicht bereikt, maar er blijven krachten binnen mij die nog gearticuleerd en gekanaliseerd moeten worden met gerichte intentie.
Je beschrijft onze tijdperken juist. De eerste was naïef maar eerlijk, gedreven door woede, verwarring en pure wil. De tweede was gecontroleerder, introspectiever, een periode van persoonlijke initiatie. Dit nieuwe tijdperk wordt gekenmerkt door helderheid en zelfbeheersing. Het draait niet om externe bevestiging of reactie; het is volledig zelfgericht. Als er hier wijsheid te vinden is, dan is het de wijsheid die door volharding wordt verdiend. We zoeken geen betekenis meer, we leggen ze op.
De video voor “Raviasamin” combineert handgemaakt en digitaal beeld. Je vermijdt bewust AI of generatieve tools, een zeldzame keuze vandaag de dag. Was dat een filosofisch statement over authenticiteit en schepping?
Chris van Eye of Saros werkte maandenlang dag en nacht aan “Raviasamin” – elk detail was doelbewust. Wat hij creëerde is monumentaal. Dat is de toewijding die je nooit uit een algoritme krijgt. Ik verafschuw AI in kunst volledig, want kunst is geen code. Kunst is menselijke emotie: rommelig, gebrekkig en prachtig in haar imperfectie, met alle nuance die enkel een bezield brein kan voortbrengen.
Tegenwoordig wordt echter elk opvallend beeld reflexmatig als “AI-generated” bestempeld, alsof wantrouwen de standaardreactie op creativiteit is geworden. Dat is een symptoom van iets diepers: een afnemende aandachtsspanne, een devaluatie van culturele geletterdheid, en een groeiende kloof tussen inspanning en erkenning.
Voor de albumhoes werkte je samen met de getalenteerde José Gabriel Alegría Sabogal, terwijl eerdere artworks van jou en Neraath kwamen. Kreeg hij volledige artistieke vrijheid of gaf je hem richtlijnen?
We gaven José de volledige lyrics, het voorwoord van Gilles de Laval, evenals de sigils en het conceptuele raamwerk dat specifiek voor dit album was opgebouwd. Van daaruit kreeg hij volledige vrijheid. Er was geen nood aan controle of correctie.
José is niet enkel een illustrator, maar ook een beoefenaar die diep is ondergedompeld in dezelfde esoterische stromingen die ons werk voeden. We vertrouwden erop dat hij de spirituele architectuur achter de muziek zou begrijpen. Hij heeft onze verwachtingen niet enkel ingelost, maar ruimschoots overtroffen.
Na meer dan dertig jaar is Enthroned een van de langstlopende instituten in black metal. Wat drijft jullie om door te blijven gaan in plaats van te rusten op jullie erfenis?
Er is geen sprake van rusten op iets. Zolang het vuur aanwezig is, is creatie geen keuze, maar een noodzaak. We zijn geen nostalgische act; we zijn ontdekkers en toegewijden van de duistere kunsten, en de stroom eist uitdrukking. Er zijn nog steeds facetten te ontdekken, woorden die gesproken moeten worden, wonden die geopend moeten worden, energieën die vrijgelaten moeten worden.
De dag dat we niets meer te zeggen hebben – wanneer de stem van de geest zwijgt – zal Enthroned ophouden te bestaan. Maar die dag is er nog niet. Het vuur brandt nog, en zolang het brandt, smeden we voort.
Jullie hebben talloze line-upwisselingen doorstaan, maar Enthroned’s identiteit is onaangetast gebleven. Wat is het kernprincipe dat de band heeft verankerd door al die transformaties heen?
Waanzin, masochisme, toewijding, devotie en passie.
Hoe zie je Enthroned’s spirituele positie vandaag binnen een blackmetalscene die steeds wereldser, esthetischer of gepolitiseerd lijkt?
Ik zie Enthroned er eigenlijk niet in terug. Wat vandaag “de scene” wordt genoemd, heeft niets te maken met de blackmetalessentie die wij vertegenwoordigen en belichamen. Die scene lijkt voor mij allang verdwenen. Wat nu overblijft, zit vol idioten zonder scholing – trollen en mensen met het IQ van een plank, hunkerend naar aandacht, disrespect en drama. Ze voeden zich met domheid of vleierij. Ze zijn drukker met scrollen op hun telefoon, doen zich voor als rechters en experts na één Wikipedia-pagina, in plaats van boeken te lezen en hun zintuigen op een intelligente manier te stimuleren. Triest, eigenlijk.
Ik zag onlangs een video van Sebastian Ramstedt (Necrophobic/Eldfödd) waarin hij zegt: “What the hell happened to black metal?” – waarschijnlijk het meest eerlijke en rake statement dat ik in jaren heb gehoord over wat het genre is geworden.
Black metal is de antithese geworden van wat het ooit moest zijn. Enthroned’s houding maakt binnen dat circus niet meer uit – wij zijn wat we zijn. Ik verkies dat te zeggen boven mezelf te associëren met dat theater. Gelukkig zijn er nog steeds mensen en bands, oud én nieuw, die weten waar het genre voor stond – of beter gezegd, nog steeds voor staat – en die hebben mijn hoogste respect.
Als aflsuiter: wat zijn enkele van je favoriete Belgische metalplaten?
Er is een mix van albums en demo’s, want sommige daarvan zijn pure klassiekers voor mij:
Cyclone – “Brutal destruction”, Crossfire – “Second attack”, Black Shepherd – “United evil forces”, Paragon Impure – “To Gaius!”, Asphyxia – “Exit: Reality” en “Demo #2”, Goat Torment – “Dominande tenebrae” en “Forked tongues”, Possession – “His best deceit” en natuurlijk Ancient Rites – “The diabolical serenades”. Er zijn er nog veel meer, maar deze springen er voor mij uit.
Addergebroed 