solar temple

Empyrean Grace – Bestowment of the seraphic key

Het is vijf jaar geleden sinds Haeresis Noviomagi ons met een eerste release verblijdde in de vorm van “Deluge” van Lubbert Das. In de slipstream van dit veelbelovende startschot volgden een hele resem tapereleases van Solar Temple, Iskandr, Imperial Cult, Fluisteraars, Nusquama, De Ontkoppeling, Paean en natuurlijk Turia (de meest geprofileerde van het Nederlandse collectief) waarbij de één nog overweldigender klonk dan de andere. Om dit halve decennium aan kwalitatieve muzikale output te vieren en extra kracht bij te zetten worden we getrakteerd op een een live splittape met Turia en Lubbert Das, een nieuwe EP van Iskandr én de debuutrelease van Empyrean Grace, een nieuwe naam op het vanuit Nijmegen en Utrecht opererende label. Wie het mastermind achter Empyrean Grace is wordt niet meegedeeld, maar op basis van het silhouet dat we in het artwork zien, zou ik het niet te ver gaan zoeken. Slechts één nummer prijkt er op deze tape, maar “Bestowment of the seraphic key” klokt wel op een klein half uur af. En wat we te horen krijgen, doet onze mond wijd openvallen van verbazing. Blackmetal linken we doorgaans aan Scandinavische grim and frostbitten landschappen en pikzwarte wouden waar de zonnestralen nooit of te nimmer geraken, maar niet in het geval van Empyrean Grace dat zowat het compleet tegenovergestelde landschap schetst. Er doemen hier geen beelden op van stalagmieten en -tieten of imposante gletsjers en omlaagdonderende sneeuwlawines, maar uitzichtloze, uitgestrekte verdorde grasvlaktes en drukkend warme woestijnen met her en der een verdwaalde eenzame boom prenten zich op ons netvlies als we de wondere bedwelmende klanken van dit werkstuk ondergaan. Een broeierige zonovergoten atmosfeer maakt zich van ons meester wat nog versterkt wordt door de verschenen sepia-achtige kleuren van het sobere, maar smaakvolle artwork. Deze epische muzikale compositie heeft een hoog cinematografisch karakter dat zich het best laat omschrijven als de soundtrack van een film over één of ander Bijbelverhaal dat zich in de Oudheid afspeelt. De muziek is opgetrokken uit lang uitgerekte warmbloedige gitaarpartijen met subtiel verschuivende akkoorden, goudkleurige leads en postrockerige crescendo’s die een branderig rood gevoel aan onze reeds getaande huid geven. En dit in combinatie met schaars ingezette diepe screams, subtiele heldere vocalen die van serafijnen afkomstig lijken te zijn en echo’s van repetitieve drumritmes die zich aan de einder voltrekken en een hallucinerend schouwspel creëren dat zich in onze verbeelding nestelt totdat de laatste uitstervende zonnestralen achter de einder verdwijnen. We moeten meteen denken aan die magistrale “Rays of brilliance” demo van Solar Temple, een werktstukje dat qua thematiek en sound (minder doom wel hier) niet zo gek ver weg ligt van deze eerste worp van Empyrean Grace, en, net zoals de Lubbert Das demo, dringend een heruitgave op vinyl verdient. Broeierig, zinderend, beklijvend en ronduit magistraal zijn de sleutelwoorden van “Bestowment of the seraphic key” die de soundtrack van afgelopen weekend vormde!

JOKKE: 95/100

Empyrean Grace – Bestowment of the seraphic key (Haeresis Noviomagi 2020)
1. Bestowment of the seraphic key

Turia – Degen van licht

De Nederlander O. is hier op Addergebroed allang geen onbekende meer. Als één van de oprichters van het Haeresis Noviomagi collectief voelden we hem eerder al aan de tand, en ook projecten als Lubbert Das, Nusquama, Iskandr en Solar Temple bleven niet onbesproken. Het collectief is dan ook koploper in de springlevende Nederlandse black metalscene en blijft de ene na de andere nieuwe release uitspuwen. Deze keer is het na een resem splits met onder andere Vilkacis en Fluisteraars tijd voor de derde langspeler van Turia, één van de eerste projecten die de cirkel voortbracht. Geïnspireerd door trektochten door de zuiderse Alpen brengt het trio via Eisenwald “Degen van licht” uit, waarop Turia’s kenmerkende repetitiviteit en blast beat-uitbarstingen terug alom aanwezig zijn. Ondanks de bewust lo-fi gehouden sound heeft “Degen van licht” de tot nu toe beste productie van een Turia-plaat meegekregen, waardoor de gitaar een pak scherper klinkt dan op voorgaande releases en het stofzuigereffect dat bijvoorbeeld “Dede kondre” kenmerkte wat naar de achtergrond is verdwenen. Na intro “I” laat “Merode” er alvast geen gras over groeien en schiet meteen recht in de roos middels een riff die dagen in je hoofd blijft hangen en waarop vocaliste T, die tevens de zang in Nusquama opneemt, haar eerste kenmerkende krijs naar buiten perst. Het moet gezegd, met haar rauwe krijsen vol wanhoop heeft T één van de meest karakteristieke stemmen die je heden ten dage in black metal tegenkomt. Ook op “Met sterven beboet” toont Lubbert Das-drummer J meteen hoe je een stroom aan blast beats toch interessant kunt houden en er een psychedelisch aandoende riff extra mee in de verf kunt zetten. Halfweg het nummer wordt iets meer ruimte gecreëerd voor zich herhalende melodie en wordt het tempo wat teruggeschroefd, zonder echter de flow te doorbreken en waarop O zelfs enkele Pink Floyd-achtige lijnen uit zijn gitaar perst. Opvallend is hoe O doorheen het constante tapijt van snelle riffs een hoop subtiele tremolo-riffs weet te weven, een constante op elke Turia-release en dus ook op “Degen van licht”. Na de bergpieken die de eerste twee nummers waren daalt het titelnummer wat af in een dal en toont Turia een meer melodieuze kant middels een trager tempo en langer uitgesponnen epiek, die zich zonder haast verder ontplooit als een glestjer die langzaam de helling afglijdt. Het moet niet altijd rammen en beuken zijn. “Storm” jaagt het tempo meteen terug de hoogte in en na een ambient intermezzo in de vorm van “II” eindigt het album met het dertien minuten durende “Ossifrage” dat zonder twijfel het meest gevarieerde en, simpel gezegd, beste nummer van de plaat is. Turia heeft de neiging zichzelf keer op keer te overtreffen en dat is dit keer niet anders. “Degen van licht” zit barstensvol riffs die dagen in je hoofd blijven nazinderen en straalt een beklemmende, desolate sfeer uit die je moeiteloos naar weidse dalen en bergkammen teleporteert. Ik heb alvast een plekje in mijn jaarlijst gereserveerd.

CAS: 92/100

Turia – Degen van licht (Eisenwald, 2020)
1. I
2. Merode
3. Met sterven beboet
4. Degen van licht
5. Storm
6. II
7. Ossifrage

Ehlder – Nordabetraktelse

Bij de geweldige openingsriff van “Stridskall“, het eerste nummer van het debuut van Ehlder, moest ik meteen aan O’s gitaarwerk (Turia, Solar Temple, Lubbert Das, Iskandr, …) denken. Wat een lekker opzwepende riff vol magisch gevoel krijgen we hier wel niet op ons afgevuurd! Creator van dienst is niet de Nederlandse duizendpoot maar de Zweed Graavehlder (vroeger gekend als Graav) die deel uitmaakt(e) van enkele cultacts zoals Armagedda, Lönndom en het recent herrezen LIK. Na enkele ogenblikken vergezellen heldere heroïsche gezangen de riffs en vragen we ons even af of dit een voorteken voor de ganse plaat “Nordabetraktelse” zal zijn. Even later scheuren krijsende vocalen deze heldere droom echter aan flarden. “Döden i en döende kropp” wisselt rockende partijen af met een repetitieve aanpak en begeestert de volle acht minuten. Ook de andere nummers zijn uit dezelfde bouwstenen opgetrokken. Graavehlder legt zo veel oude magie in zijn riffs dat zelfs de soms lange instrumentale passages blijven boeien en onder je huid weten kruipen. En met zijn stem produceert hij roepend gekrijs, verhalende zang, heldere uithalen, diepe heroïsche gezangen, mysterieus gefluister, … een interessante variatie die elk nummer verder inkleurt. Aan de oppervlakte voldoen zes van de zeven lange songs aan de stijlkenmerken van black metal, maar wie dieper graaft zal een heidens schoonheid ontwaren die gefundeerd is op archaïsche klanken, woorden en ideeën waarmee Graavehlder zijn innerlijke geest bevrijdt. Enkel het afsluitende “Varerytm i varganord” laat black metal achterwege en roept allerhande archaïsche natuurelementen op middels wolfnabootsende huilzang en rituele percussie. Stilistisch en conceptueel gezien kan je Ehlder als een extensie van Lönndom beschouwen en het zit op Nordvis vol gelijkgestemde zielen: Stilla, Saiva, Murg, … Aanrader voor fans van deze bands en het label!

JOKKE: 81/100

Ehlder – Nordabetraktelse (Nordvis Produktion 2019)
1. Stridskall
2. Ändlös
3. Döden i en döende kropp
4. Hedningadrapa
5. Gammelmod
6. Tagen
7. Varerytm i varganord

Imperial Cult – Spasm of light

Imperial Cult is het zoveelste speeltje van O, gitarist van Turia, Iskandr, Lubbert Das, Nusquama en Solar Temple. Zoals wel meer het geval is staat zijn partner in crime T (met de obligate fles rode wijn in haar hand) achter de microfoon. Trommelaar van dienst is deze keer Rene Aquarius die al heel wat vellen heeft gegeseld bij o.a. DungeönHammer, Horrid Apparition, Celestial Bodies, Dead Neanderthals, en Heavy Natural. Toch is Imperial Cult niet nagelnieuw want de band werd reeds in 2016 opgericht maar nu pas verschijnt een eerste release getiteld “Spasm of light“, een verwijzing naar het enige nummer dat op de tracklist prijkt, maar het is er wel één van maar liefst 34 minuten. Dit kolossale nummer werd via een livesessie in 2017 voor het nageslacht vereeuwigd. Stilistisch gezien is dit repetitieve trance black zoals persoonlijke favorieten als Fell Voices en Ash Borer die aan de overkant van de Grote Plas brengen, maar onvermijdelijk slopen er ook Turia-invloeden in. T’s vocalen zijn verre van de meest gevarieerde maar haar monotone screams complementeren de maalstroom aan furieuze riffs en knuppeldrums als geen ander. Deze monolithische compositie beweegt zich onverbiddelijk en onverzettelijk als een cyclonische beweging voort en vernietigt alles op haar pad. Wanneer het nummer rond de acht minuten stilvalt, blijkt dat van korte duur te zijn want we worden al snel getrakteerd op één van O’s vele monsterlijke gitaarriffs waarin zich altijd veel meer afspeelt dan wat op het eerste gehoor lijkt. Wanneer de gitaarorkaan een negental minuten later terug gaat liggen, maakt de wervelwind plaats voor een vibrerende sludgy doomriff. Als deze episode ten einde is, neemt de song een nieuwe wending aan waarbij het één en al zwartgeblakerde furie is. Vijf minuten voor het einde verzandt het trio in een bezwerende finale die een passend sluitstuk maakt aan een geweldige trip. Waar O het blijft halen is me een raadsel.

JOKKE: 85/100

Imperial Cult – Spasm Of Light (Amor Fati Productins/Haeresis Noviomagi/Sentient Ruin Laboratories 2019)
1. Spasm of light

Knoest – Dag

Het stopt écht niet bij onze noorderburen hé. 2018 was een knaljaar voor de NLBM-scene en 2019 lijkt ook weer goed op weg te zijn om voor een groot stuk gekaapt te worden door releases van bestaande en nieuwe Nederlandse spelers. Een neofiet in de scene is Knoest hoewel het trio reeds een heus palmares aan activiteiten in andere bands kan voorleggen. Drummer Mink Koops kennen we als vellenmepper van Fluisteraars, Galg, Nusquama en Solar Temple en de unieke strot van frontman Joris hoorden we in het verleden reeds schallen bij Wederganger, :Nodfyr: en Heidevolk. Op gitaar treffen we Harold aan, die reeds ervaring opdeed bij Mondvolland en Bottenkoning. Knoest is het resultaat van een mooie bromance tussen drie kerels uit Gelderland. Een gedeelde passie voor de natuur en omgeving van Nederland’s grootste provincie vormde de voedingsbodem voor hun debuutplaat. Trek- en rijtochten doorheen Gelderland in de ochtend, de middag, de avond en de nacht resulteerden in het toepasselijk getitelde “Dag“. De unieke diepe heldere vocalen van Joris trekken van meet af aan de aandacht maar staan wel iets te ver vooraan in de mix wat bij opener “De ochtend” zelfs wat storend is. De riffs die Harold uit zijn gitaar tovert schipperen tussen weids meanderende melancholische klanken en meer rechttoe rechtaan black metal riffs of rockgetinte passages. Het spanningsveld tussen de guur klinkende zwartmetalen riffs en de ietwat genrevreemde vocale aanpak levert soms mooie contrasten op die in het toegankelijke startende “De avond” wondermooi samengaan, maar honderd procent overtuigd zijn we nog niet. Daar waar de plechtstatige gezangen van Joris bij Wederganger afgewisseld werden met krijszang, blijft die aanpak hier achterwege waardoor de zang een love it or hate it ding wordt. In het bijna twaalf minuten durende “De nacht” lijken de muzikanten bij momenten bezeten te zijn door de volle maan die door de bladerhemel in de Gelderse bossen schijnt en wordt het onderste uit de kan gehaald middels energieke en overstuurde uithalen op gitaar en drum. Maar evengoed schakelt Knoest even later op een akoestische passage over. Knoest is een band die op alle vlakken het contrast in haar muzikale landschap opzoekt, gaande van kabbelende akoestische passages tot stormende zwartgeblakerde watervallen, van brede laagvlaktes tot extreme pieken en dit alles overgoten met theatrale vocalen. Interessante eerste kennismaking die je kort door de band genomen kan omschrijven als een kruisbestuiving tussen Fluisteraars (muzikaal gezien) en :Nodfyr: (vocaal gezien, hoewel Joris bij Knoest eerder klassiek theatraal dan folky klinkt) maar het niveau van beide bands vooralsnog niet haalt.

JOKKE: 70/100

Knoest – Dag (Ván Records 2019)
1. De ochtend
2. De middag
3. De avond
4. De nacht

Lubbert Das – De plagen

Het Nederlandse Haeresis Noviomagi heeft er een enorm productief en succesvol jaar opzitten met killer releases van Solar Temple en Iskandr en twee fantastische splits van Turia met Vilkacis en Fluisteraars. Als kers op de taart krijgen we op tweede kerstdag nog een eerste volwaardige langspeler van Lubbert Das. De band werd in 2012 in Nijmegen opgericht en bracht reeds een demo (“Keye“) uit in 2013 en een EP (“Deluge“) in 2015. Het trio bestaande uit R (gitaar en zang), O (bas en zang) en J (drums en zang) heeft met “De plagen” een zinderende brok black uitgebracht die fans van het label blind kunnen aanschaffen, want hoewel het grootste deel van de muziek van R’s hand is hoor je naast echo’s van USBM à la Vilkacis en Predatory Light toch ook de invloed van enkele van O’s andere bands en dan voornamelijk Turia. Het trio vertrekt op “De plagen” waar “Deluge” stopte maar op productioneel vlak werd dankzij de mastering door Greg Chandler (Priory Recording Studios) een grote stap voorwaarts gezet maar met behoud van een ongepolijst karakter. Thematisch gezien heeft Lubbert Das vier plagen die de duistere middeleeuwen kwelden in songs gegoten: de vernietigende kracht van hongersnood, de verwoestende zwarte dood, het bloedvergieten veroorzaakt door strijd en oorlog en de monsterlijke beesten die in de wildernis huishouden. Het groovende canvas van de vier lange nummers wordt tot een maximum opgespannen middels door merg en been snijdende riffs, bezeten ijle screams en diepere growls, repetitieve drumsalvo’s en een voortdurende drang naar duistere melodie. “De honger” opent “De plagen” veelbelovend met een heerlijke brok snelle hypnotiserende black waarbij er ook diepe putgorgels opborrelen uit de hellekrochten die geopend worden. De repetitieve drums en de bezwerende onderstroom aan riffs en melodieën van de opener hakken meteen tot in het diepste van onze ziel en maken ons hongerig naar de rest van de plaat. “De pest” ontpopt zich na een meer ingetogen intro en een slepende aanzet na een drietal minuten tot een dodelijke en besmettelijke parasitaire aanval op de zenuwen waarbij snedige riffs doorheen onze gehoorgang klieven. Wat een nummer goddomme! “Het zwaard” snijdt aan twee kanten middels mid-tempo en up-tempo black die de adem doet stokken met haar ongebreidelde duisternis en dreigende onderhuidse baslijnen. In het venijnige “Het zwijn” worden voor een laatste keer alle remmen los gelaten en klinkt het alsof we vertrappeld worden door een kudde op hol geslagen everzwijnen waarbij gitaar, drums, bas en zang elkaar in een vurige brok lo-fi waanzin meezuigen doorheen een verstikkende maalstroom totdat mens en dier mekaar vinden en primaire menselijke krijsen een symbiose vormen met knorgeluiden van zwijnen. De zwarte (metaal)dood verspreidt zich heden ten dage als een plaag over de aardbol en maakt wereldwijd slachtoffers waarbij het wel lijkt alsof Nederland het nieuwe IJsland is geworden op vlak van infectueuze, intrigerende en incestueuze black. De bloeiende scene bij onze noorderburen resulteert volgend jaar dan ook terecht in een showcase en commissioned piece op het prestigieuze Roadburn. 

JOKKE: 87/100

Lubbert Das – De plagen (Fallen Empire Records/Haeresis Noviomagi/Amor Fati Productions 2018)
1. De honger
2. De pest
3. Het zwaard
4. Het zwijn

Solar Temple – Fertile descent

Met haar demo “Rays of brilliance” wist het Nederlandse Solar Temple het tot mijn eindejaarslijstje van 2017 te schoppen. De verwachtingen voor nieuw werk waren dus hooggespannen en worden amper een jaar later al ingelost middels de release van een volwaardig debuut. “Fertile descent” kent slechts twee tracks, maar die klokken gezamenlijk wel op vijfendertig minuten speeltijd af. De wervelende black van de demo is nog steeds aanwezig en aan het unieke riffwerk van “Those who dwell in the spiral dark” hoor je meteen dat O (Turia, Galg, Iskandr, Lubbert Das) de gitaar hier hanteert, bijgestaan door M op drums. O’s bezwerende en plechtstatige (meestal heldere) vocalen galmen doorheen de furieuze riffs als een lokstem die je doorheen de donkere, oude bossen van de Veluwe meevoert naar lang vervlogen tijden. Hoewel het doorsnee gevoel van black metal eerder koud en kil is, wasemt de muziek van Solar Temple toch ook een warme, uitnodigende echo uit. De band raast niet alleen als een wervelwind doorheen haar riffs, maar bouwt ook meer ingetogen, repetitieve en psychedelische partijen in waarbij orgelklanken bijdragen aan het begeesterend gevoel. Het gitaarwerk van “White jaw” knipoogt bij aanvang naar de melancholie en triomfantelijke insteek van de Oekraïense grootmeesters Drudkh, maar al gauw ontbloot het duo haar tanden met haar eigen intrigerende sound waarin allerlei bevreemdende kreten zich doorheen de psychedelische en denderende maalstroom aan riffs boren en subtiele verwrongen dissonantie zich Swans-gewijs manifesteert. Solar Temple laat haar muziek bovendien voldoende ademen en bouwt lange instrumentale passages in die eigenwijs verschillende richtingen uit meanderen en de luisteraar zo meenemen op een dromerige trip. Solar Temple slaat met haar debuut de nagel op de kop. Straffen toebak!

JOKKE: 91/100

Solar Temple – Fertile descent (Eisenwald/Haeresis Noviomagi 2018)
1. Those who dwell in the spiral dark
2. White jaw

O – Turia/Iskandr/Solar Temple

Er broeit heel wat in de Nederlandse ondergrond. Dat was de voorbije jaren al duidelijk en het ziet er niet naar uit dat er op korte termijn een stop zal komen aan de stortvloed aan kwaliteitsreleases van onze noorderburen. Weldra verschijnt er nieuw werk van Iskandr, Solar Temple, Turia en Fluisteraars, stuk voor stuk releases die meer dan de moeite waard zijn. Spilfiguur in de eerste drie bands is de heer O. Hoogtijd voor een gesprek met deze muzikale duizendpoot! (JOKKE) 

Iskandr_MMXVIIIIskandr

Dag O, je als een muzikale bezige bij bestempelen lijkt me zelfs nog een understatement als ik zie dat je weldra met maar liefst drie bands nieuw werk uitbrengt. Vanwaar haal je de tijd en energie om je op zo veel verschillende muzikale projecten te concentreren?
Muziek is iets dat in me zit en ik blijf rusteloos als ik het niet kan vastleggen. Noem het een maakdrang. Dat het lukt om dit in daadwerkelijke releases om te zetten heeft echter ook zeker te maken met de algemene productieve sfeer waarin Nederlandse black metal (en ons specifiek subgenre daarvan) verkeert. Iedereen is bereid elkaar te helpen en samen nieuwe muziek te creëren, spullen uit te lenen, artwork in elkaar te zetten, enzovoort. In die context is het dan ook makkelijker om productief te blijven. Zonder deze vrienden zou dit nooit lukken.

Wanneer ben je voor het eerst met heavy muziek in contact gekomen en wat heeft ertoe geleid om zelf de gitaar op te pikken?
Al vanaf jonge leeftijd was ik aangetrokken tot heavy muziek, in eerste instantie gewoon via wat er op MTV of de radio en dergelijke tot me kwam. Maar vanaf het moment dat ik echt zelf muziek ging aanschaffen in de platenzaak, in het begin van mijn tienerjaren, kon het voor mij niet extreem genoeg zijn. Zo kwam ik al snel op black en death metal uit, een liefde die mij sindsdien niet meer heeft losgelaten. Pas later ging ik ook oudere, wellicht minder extreme muziek waarderen. Psychedelische muziek, folk, elektronische muziek, klassiek, etc. Als het maar een bepaalde emotionele en sonische gelaagdheid heeft.

Je staat op het punt nieuwe releases uit te brengen met Turia, Iskandr en Solar Temple. Ben je in alle drie de bands actief als songschrijver? En zo ja, is het altijd duidelijk voor jou welke nieuwe riff of song voor welke band bestemd is?
Ja, maar alleen Iskandr is qua songwriting volledig van mijn hand. Van sommige passages is het voor mij direct duidelijk bij welke band het thuishoort, bij andere kan het een tijdje in het midden hangen. Uiteindelijk is de visie achter de songs het belangrijkste. Soms betekent dat het schrappen van bepaalde passages, maar als die echter goed genoeg zijn, kunnen die elders weer opduiken. Dit is echter wel een zeldzaamheid, in mijn ervaring is het meestal snel duidelijk welke riff, melodie of drumbeat bij welk stuk behoort.

Hoewel er wel degelijk verschillen hoorbaar zijn in de aanpak van Turia, Iskandr en Solar Temple – waarbij de eerste het meest venijnig, de tweede het meest triomfantelijk en de derde het dromerigst klinkt – ligt hun sound ook niet mijlenver uit mekaar. Hoe zou je met andere woorden zelf het verschil in sound tussen de bands omschrijven?
Dat is erg moeilijk, vaak is het ook niet alleen mijn eigen inbreng maar ook mijn medemuzikanten die het een bepaalde sound meegeven. Zonder de ijzingwekkende vocalen van T en de rauwe chaotische drums van J zou Turia heel wat minder venijnig klinken. Ook het feit dat we met Turia alles live opnemen, en met de twee andere bands de muziek echt instrument na instrument in elkaar zetten, maakt hier een verschil in. Maar ik kan mij goed vinden in je beschrijvingen.

Een gemeenschappelijke deler die ik bij al deze bands terug hoor is het Oekraïense Drudkh en de manier waarop ze een triomfantelijk gevoel in hun melodieën leggen. Hoe belangrijk is deze band geweest voor je muzikale ontwikkeling?
Drudkh is zeker een inspirerende band, vooral hun eerste vier platen. Maar ook de Noorse klassiekers, ons allen bekend, en vooruitstrevende bands zoals bijvoorbeeld Fell Voices, Trist en Vemod zijn voor mij erg waardevol. Ook Swans en Sunn O))) zijn voor mij muzikale voorbeelden.

Voor de nieuwe Iskandr langspeler “Euprosopon” liet je je ook inspireren door de klassiekers “Eld” van Enslaved, “Dark sorcery” van Aeternus en “…Again shall be” van Hades. Is Iskandr’s koerswijziging richting heathen black metal spontaan ontstaan tijdens het schrijfproces of had je van meet af aan een nieuwe sound voor ogen voor “Euprosopon”?
Het is natuurlijk een beetje een cliché om te stellen dat het een volledig natuurlijk proces was. Het is echter toch moeilijk aan te wijzen wat doorslaggevend was: de ideeën bij het schrijven van het album of de platen die ik in die tijd veel luisterde. Ik denk niet dat “Euprosopon” zodanig veel verschilt van het debuut of de “Zon” EP dat ik het als een echte koerswijziging zou omschrijven, eerder een verbreding van het geluid van zijn voorgangers. De hierboven vermelde klassiekers zijn dan ook eerder na het schrijfproces naar voor gekomen als richtingaanwijzers voor wie wilt snappen waar ik met de plaat op doel. Het geluid en de gevoelens die die platen oproepen wil ik graag bereiken. Dat betekent niet dat het gewoonweg kopiëren van die muziek zou voldoen, dat zou erg lui zijn en waarschijnlijk een bar slecht album opleveren. Het weemoedige, bij tijd en wijlen triomfantelijke, maar ook de agressie en strijdvaardigheid van de bovengenoemde platen, vormen een beeld van wat ik wil overbrengen met Iskandr. Of dat geslaagd is, laat ik natuurlijk aan de luisteraars over.

Wat vind je van het huidige werk van deze drie inspiratiebronnen?
Ik ben misschien ietwat conservatief aangelegd dat ik toch het oudere werk verkies. Enslaved tot en met “Blodhemn” is mijn favoriete periode van de band. Hoewel ook later werk zeker goede songs heeft, luister ik minder graag een hele plaat. Hades blijft goed, en hoewel de platen na hun naamsverandering of hun laatste EP mij niet helemaal konden bekoren, vind ik Ask live echt een fenomenale frontman voor de band. Aeternus is na “Dark sorcery” wel beduidend andere muziek gaan maken, ook niet verkeerd, maar ik blijf vooral naar die EP terug grijpen.

Ik heb heel wat online opzoekwerk verricht naar de verklaring van de titel “Euprosopon”, die te maken zou hebben met de onmogelijkheden van de ideale man, maar veel wijzer ben ik niet geworden. Kan je een tipje van de sluier oplichten en uitleggen wat het woord betekent en hoe zich dat verhoudt tot de thematiek van de songs?
Het is eigenlijk een woordspeling. Zoals “Utopie” (Eutopia) een perfecte doch onbestaande plek aanduidt, zou “Euprosopon” (een “prosopon” was een masker in het Griekse theater, maar duidt ook een bepaalde rol of persoonlijkheid aan) de “perfecte” maar per definitie onhaalbare persoon aanduiden. Het gaat om een herwaardering van de idee van heroïek en zelfopoffering, iets wat in onze individualistische, materialistische cultuur en politiek geen plaats heeft. Een moraal en ideaal wat nooit behaald kan worden, maar wel het nastreven waard is. Dit stuit zonder uitzondering altijd op beperkende opmerkingen dat iets “onrealistisch” is. Terwijl de huidige staat van de wereld verder af staat van het “reële” dan ooit tevoren.

Voor de opnames van “Euprosopon” heb je je laten bijstaan door Mink Koops van de band Fluisteraars, die tevens ook het inspelen van de drums verzorgde. Was zijn inbreng noodzakelijk om Iskandr’s muziek naar een hoger niveau te tillen?
Mink Koops is een zeer talentvol musicus en heeft een zeer goed oor voor productie. Ik ben er zeker van overtuigd dat dit de muziek enorm veel ten goede is gekomen. Zonder twijfel.

Zal Mink als volwaardig lid tot Iskandr toetreden waardoor we ons in de toekomst misschien ook op live shows mogen verkneukelen?
Wellicht. We hebben nog geen aanbod gehad voor een live optreden dat praktisch haalbaar zou zijn. Tevens zijn we allebei ook druk bezig met andere live- en studioformaties waardoor er niet echt een druk bestaat om ook Iskandr live op te voeren. Maar als de gelegenheid zich voordoet, sta ik hier wel voor open.

Fluisteraars_Turia_PhotoTuria & Fluisteraars

Turia is ondertussen ongetwijfeld de bekendste van de drie bands waarmee je naast twee fantastische langspelers nu ook een tweede split uitbrengt, eentje met jullie streekgenoten Fluisteraars. Wiens idee was het om een muzikale en conceptuele samenwerking aan te gaan rond jullie thuisbasis Gelderland en de Waal en de Rijn-rivieren?
Het idee om een split te maken lag al een tijdje in de groep, ook omdat we simpelweg allemaal goede vrienden zijn. De conceptuele uitwerking hebben we collectief gedaan: zoals het hoort onder het genot van wat goede drank en goede platen. Dat we méér wilden dan simpelweg los van elkaar wat nummers op nemen en die op twee kanten vinyl drukken was al snel duidelijk. Het idee om echt een conceptuele en productionele eenheid te vormen voor deze release leek ons het meest inspirerend. Collectief de studio ingaan en écht je krachten bundelen bleek dan ook erg goed te werken. We zijn allemaal erg tevreden over de uitkomst van dit experiment.

Hoe belangrijk is de omgeving waarin je leeft voor je gemoedstoestand en haal je veel inspiratie uit de jouw omringende natuur in Gelderland en diens geschiedenis
Zeer belangrijk. Thematisch komt dit telkens terug, alhoewel misschien niet in de letterlijke zin zoals andere bands uit onze regio, denk aan Heidevolk of Wederganger die echt lokale legendes bezingen. Ik groeide op in Nijmegen, vlak bij het Reichswald, in de middeleeuwen het Ketelwald geheten. Als je daar door het bos loopt, loop je zomaar langs pre-christelijke grafheuvels, Romeinse wegen en boerderijen van honderden jaren oud. Maar ook verder in de provincie zijn er kastelen, landgoederen en de prachtige bossen van de Veluwe. Het contact met deze omgeving geeft mij veel inspiratie voor muziek en artwork.

Turia’s bijdrage op de split is het maar liefst achttien minuten durende “Aan den golven der aarde geofferd” waarin de meer experimentele en psychedelische kant van jullie sound uitgediept wordt, wat goed uitpakt. Is dat iets dat je op toekomstige releases nog verder wilt uitwerken?
We zijn nog in het schrijfproces van de volgende plaat, hoe dit precies gaat uitpakken weten we niet. De lengte en diversiteit in de track blijven vooralsnog waarschijnlijk wel uniek voor deze release, maar ook de komende plaat zal niet back to basics zijn. We zijn allemaal erg geïnteresseerd in hele diverse stijlen, dan is het bijna onvermijdelijk dat dit zijn weg vindt naar de muziek die je maakt. Black metal en haar muzikale traditie blijven echter zeker wel de fundamenten waarop we bouwen, hierbinnen is eindeloos veel mogelijk, zoals ook bands van de oude stempel al lieten zien.

Eerder dit jaar verscheen Turia ook al op een erg sterke split met Vilkacis, de band van één van mijn persoonlijke helden Michael Rekevics. Wie heeft wie gecontacteerd om de handen in mekaar te slaan voor deze split?
We kwamen in contact door de Europese tour van Yellow Eyes (waar Michael ook in drumt) twee jaar terug. Toen wij het idee voor een split opperden, was Michael vrij snel enthousiast. Het heeft even geduurd om dit te realiseren, inmiddels hebben we ook wat shows samen met Yellow Eyes gespeeld. We zijn enorm vereerd. Vilkacis is een ontzettend sterk en ook ondergewaardeerd project, we hopen hiermee ook deze kant van zijn muziek verder onder de aandacht te brengen in Europa.

In de twee nummers van deze split vielen ook al de nodige psychedelische rock-invloeden te bespeuren evenals een Indisch-aandoende melodie in “Tuchtroede”. Haal je inspiratie uit Indische muziek of is dit eerder een toevalligheid?
De vergelijking met Indische muziek heb ik nu vaker gehoord, maar dit is denk ik slechts toevallig. Wellicht heeft het te maken met het vermengen van majeur en mineur toonladers in dezelfde passages: iets wat veel voorkomt in Indische muziek, maar ook zeker in Oost-Europese en middeleeuwse muziekstijlen. Ook psychedelische rock en moderne klassieke muziek (John Cage, Terry Riley) zijn natuurlijk van meet af aan beïnvloed door Indische muziek, en daar luisteren we wel graag naar. Wellicht dus indirect?

SolarTemple_BandSolar Temple

De laatste band waarover ik het met jou wil hebben is Solar Temple. Van de vorig jaar verschenen “Rays of brilliance” demo was ik al ferm onder de indruk maar ik viste spijtig genoeg achter de mazen van het net om een fysiek exemplaar op de kop te drukken. Bestaat er enige kans dat deze nog opnieuw zal uitgebracht worden, zij het op een ander formaat daar je nu voor alle drie de bands de samenwerking bent aangegaan met Eisenwald?
Wellicht; hoewel de lengte van de track op zich niet ideaal is voor een ander format dan een cassette. Tot nu toe zijn we niet geneigd om herdrukken te doen van cassettes die we uitgeven op Haeresis Noviomagi, de precieze vraag is moeilijk in te schatten en soms verkoopt iets snel uit en soms hebben we het nog een behoorlijke tijd in stock.

De blauwdruk voor de sound van jullie eerste langspeler “Fertile descent” is de huidige Nederlandse black metal-scene maar je vond ook de nodige inspiratie bij een band als Swans. Diens dissonante, noisey en psychedelische invloeden mogen in de toekomst wat mij betreft nog verder verkend worden. Hoe ver kan je de sound van Solar Temple nog stretchen denk je?
Dat is moeilijk in te schatten. We proberen ons op geen enkele manier te laten leiden door conventies en normen, hoewel we natuurlijk wel een bepaalde manier van muziek maken gewend zijn. In hoeverre het lukt om verder uit onze eigen stramienen te breken, zal wel blijken als we aan de slag gaan voor de volgende plaat.

Bestaat er een kans dat Solar Temple live zal optreden?
Jawel, maar vooralsnog is dat erg lastig te realiseren, dus voorlopig maken we hier zeker geen prioriteit van. Het zal moeilijk worden om de lo-fi productie en experimentele elementen goed naar een live-setting te vertalen.

Zoals reeds eerder aangegeven blijven jullie met Haeresis Noviomagi de tapeversies van je releases uitbrengen, maar voortaan zal het Duitse Eisenwald instaan voor de CD- en LP-versie. De ambities reiken ondertussen met andere woorden toch al een pak verder dan de oorspronkelijke underground-aanpak, niet
We hebben nog enkele andere releases op de planning van bij ons aangesloten bands die weer via andere bevriende labels gerealiseerd zullen worden. We willen gewoonweg werken met mensen die we vertrouwen en waarvan we het idee hebben dat zij ook graag een mooi eindproduct realiseren. Echt concrete ambities buiten de underground zou ik dit niet noemen, de muziek en visuele aanpak is hiervoor denk ik toch te obscuur.

Bedankt om ons wat meer inzicht te geven in de bands waarmee je actief bent!
Bedankt aan Addergebroed voor de kans om wat te vertellen over onze muziek en visie, evenals voor de support aan ons label sinds ons prille begin!

Iskandr – Euprosopon

Het lijkt wel alsof alle muziek die de heer O aanraakt in goud verandert. We zijn immers al meermaals ferm onder de indruk geweest van zijn muzikale uitspattingen in onder andere Turia, Solar Temple, Lubbert Das, Galg en ook Iskandr, waarmee de man nu een tweede langspeler aflevert. Deze komt er na het debuut “Heilig land” uit 2016 en de EP “Zon” die later dat jaar uitkwam. De nieuwe plaat kreeg de ietwat vreemde titel “Euprosopon” mee en verwijst naar de onmogelijkheden van de ideale man (“prosopon” betekent het aanzien of de gestalte van een mens en is afkomstig uit het Grieks waar het woord oorspronkelijk “gezicht” of “masker” betekende). Er is echter nood aan een nieuw soort heldendom binnen het werelds verval en de plaat wil een heroïsch en middeleeuws symbolisme opwekken bij de luisteraar. O geeft zelf aan dat Noorse klassiekers zoals “Eld” van Enslaved, “Dark sorcery” van Aeternus en “…Again shall be” van Hades de voornaamste blauwdrukken voor Iskandr’s heidense black vormen. Drie platen die ik zelf ook met warme gevoelens onthaal, maar het is nu niet zo dat de invloeden er vingerdik opliggen. Het zijn eerder de strijdvaardige, heroïsche en triomfantelijke gevoelens van die albums die ook in de riffs, melodieën en strijdlustige zang van “Euprosopon” gecapteerd zijn. Bovendien zijn de vier lange composities complexer dan het oude werk en bevatten ze meer atmosferische elementen. Zo kent “Regnum” een meer timide akoestische passage die een heidens verlangen en terugkeer naar lang vervlogen tijden uitademt. Dit vormt een mooi contrast met de black metal passages. Ook het gebruik van koebellen en andere traditionele instrumenten in onder andere “Heriwalt” verrijkt de sound. Dit is echt een nummer dat de glorieuze oude Hades-dagen doet herleven terwijl de hoofdmelodie van “Verban” dan weer Drudkh uitademt en catchy klinkt. Nadat O in het verleden alle instrumenten zelf verzorgde, heeft hij nu in M. Koops van Fluisteraars een nieuwe strijdmakker gevonden voor de battle drums, wat op ritmisch vlak sterker uitpakt. Koops stond O tevens op productioneel vlak bij waardoor de plaat meer open en natuurlijk klinkt. De ambities van Iskandr reiken ver en met “Euprosopon” slagen ze erin om de verwachtingen meer dan waar te maken.

JOKKE: 86/100

Iskandr – Euprosopon (Eisenwald/Haeresis Noviomagi 2018)
1. Vlakte
2. Regnum
3. Verban
4. Heriwalt