Liefhebbers van zwartmetaal van de oude stempel zitten gebeiteld bij het Nederlandse Vaal. Samen met compagnon Morden Demstervold creëert Vaal al twee langspelers en enkele kleinere releases lang traditionele black metal van de zuiverste soort. We hadden een uitgebreid gesprek met Vaal aka The Specter over de huidige staat van black metal, kapitalisme in de scene, puntgitaren, kastelen en zijn activiteiten met Ravenzang, Blood Tyrant en Old Tower. (JOKKE)

Allereerst bedankt om met dit interview in te stemmen. Via Jasper (New Era Productions eigenaar en Vaal live-drummer) vernam ik dat je het eigenlijk niet zo begrepen hebt op interviews via online platforms en dat je een voorkeur uitdraagt voor geprinte fanzines. Nu krijg ik die reactie wel meer uit de traditionele black metal hoek. Is er dan zo’n groot verschil in kwaliteit, gedrevenheid of integriteit merkbaar tussen beide kanalen? Welke fanzines kan je aanbevelen?
Ik ben zeker niet anti-digitaal. Ik lees met plezier dingen als Bardo Methodology waar de online interviews ook goed zijn uitgedacht en interessante materie bevatten. Het ligt er maar net aan hoe goed de kwaliteit is. Je hebt ook geprinte magazines die niet zo goed zijn, maar mijn voorkeur gaat er wel nog steeds naar uit. Het voelt goed om ‘s avonds op de bank neer te ploffen, een goede plaat op te zetten en een magazine erbij te pakken. Het helpt mij ook beter in de sfeer te komen en te concentreren op de inhoud. Online ben ik toch sneller afgeleid. Enkele geprinte magazines die ik graag lees zijn Bardo Methodology, The Sinister Flame en Macabre Overdose. Verder lees ik ook veel oude dingen terug zoals bijvoorbeeld Funeral Maelstrom of Hate, de laatst uitgekomen compilatie van Eternal Damnation en de Slayer magazines.

De linernotes van Vaal’s eerste langspeler “Geesten van de verlorenen” winden er geen doekjes om dat je het niet zo begrepen hebt op de moderne maatschappij. Met Vaal probeer je beelden van de donkere middeleeuwen op te roepen. Denk je dat het destijds écht beter leven was? Het gros van de mensen leefde toen immers in armoede en onhygiënische omstandigheden, werkte zich dood voor de adel en de katholieke kerk had veel meer invloed dan de dag van vandaag. Dan hebben we het nu toch een pak beter, niet? Waarmee ik niet wil zeggen dat de mensen toen meer met de essentie bezig waren, dichter bij de natuur stonden en dat wij de aarde ondertussen een heel eind richting verdoemenis hebben gebracht.
Objectief gezien was het leven niet echt beter, nee. Het gaat er mij meer om om deze thematiek te gebruiken als metafoor voor wat ik voel en wil overbrengen met mijn muziek. De middeleeuwen waren puurder, onvergeeflijk en er heerste een groot gevoel van spiritualiteit en magie. Helaas is dit gevoel, voor mij persoonlijk, bijna verdwenen uit black metal. Daarom was het voor mij toentertijd dus ook belangrijk om te benadrukken dat dit gevoel nog steeds ergens leeft.

In datzelfde statement lees ik dat je het blijkbaar niet erg zou vinden als een groot deel van de mensheid opgekuisd zou worden. Met de huidige COVID19-pandemie zijn we precies al een aardig stukje op weg als er niet snel maatregelen genomen worden of een vaccin komt. Of mag dit virus van jou gerust nog wat meer slachtoffers maken? En wat als je naaste omgeving erdoor getroffen wordt? Ben je dan nog altijd dezelfde mening toegedaan?
Vaal is vanaf het begin altijd een impulsief project geweest. Muzikaal heeft het project ook verschillende fases doorlopen. De tijd waarin de muziek en woorden van “Geesten van de verlorenen” zijn geschreven, was een intense periode van veel haat en woede. Inmiddels voel ik mij niet meer verbonden met deze plaat, zowel muzikaal als tekstueel. Als ik de muziek hoor en de teksten lees herken ik mezelf er ook niet meer in. Extreme tijden vragen om extreme reacties, dat was toen de gedachte. De tijden zijn veranderd en ik probeer minder focus te leggen op wat er in de buitenwereld gaande is. Het is niet belangrijk.
De huidige situatie van de pandemie is in mijn ogen zeer positief. Niet omdat er nu veel doden vallen maar hoe bepaalde zaken aan het licht komen waar anderen al lange tijd voor hebben gewaarschuwd. We oogsten wat we zaaien op dit moment als mensheid. Het klimaat maakt een verbetering door omdat er minder verbruik is, de kapitalistische samenleving is grotendeels stilgelegd en mensen zijn meer op zichzelf aangewezen om deze tijd door te komen. Het leven is rustiger en simpeler geworden. Hopelijk kunnen we als mensheid hier een wijze les uit halen. Het is de grootste uitdaging van onze generatie.

Met Vaal speel je black metal van de archaïsche en traditionele soort. Je bekijkt het genre ook vanuit een elitair standpunt waarbij er geen ruimte is voor commerce, mainstream toestanden en gemakkelijke toegang. Waarom breng je je muziek dan uit via een platenlabel? Labels – hoe underground ook – zijn toch ook commerce? Kijk bv. maar naar die übergelimiteerde releases die vandaag de dag schering en inslag zijn, vooral in de rauwe black metal-scene dan. In plaats van de fans, trek je hiermee kapitalisten aan die die dingen gewoon snel opkopen om nadien tegen woekerprijzen op Discogs aan te bieden.
De eerste LP van Vaal was slechts gelimiteerd tot 200 stuks omdat we niet zeker wisten hoe de plaat zou vallen. Het aantal was echter te weinig en hij gaat nu weg tegen hoge prijzen op de online markt. Waarom dan geen nieuwe persing? Simpelweg omdat ik niet tevreden ben met hoe de LP klinkt en aanvoelt. De CD is nog beschikbaar via het label voor een schappelijke prijs. Als die is uitverkocht zal daar ook geen tweede druk van verschijnen. We zouden gemakkelijk meer exemplaren kunnen verkopen maar ik ben niet trots op wat ik toen heb neergezet.
Om terug te komen op enkele termen die je liet vallen; commercie op de schaal waarop Vaal opereert is minimaal. Ik noem de verkoop van 500 platen geen commercieel succes. Het is een marginale hoeveelheid. Het gaat mij ook niet om hoeveel exemplaren er worden verkocht. Het moet aankomen bij de mensen die passie hebben voor echte black metal, dat is het belangrijkste. En ik moet er natuurlijk zelf ook tevreden mee zijn.
Met gemakkelijke toegang doel ik vooral op het feit dat black metal door alles en iedereen goed wordt gevonden tegenwoordig. Toen ik net begon met het ontdekken van het genre was het behoorlijk onpopulair om volledig toegewijd te zijn tot black metal. Sterker nog, je werd vaak uitgelachen. Black metal werd amper serieus genomen. En kijk waar we nu zijn. Ik denk dat het populairder is dan ooit, misschien wel één van de populairste genres op het moment. Dit staat haaks op wat ik ervaren heb in het begin. Het genre was een afgesloten wereld die alleen ik en een select aantal mensen kende, onbereikbaar voor de ‘normale mens’. Dit heeft mij nooit meer losgelaten. Het is tegenwoordig ondenkbaar dat deze wereld weer terug zal keren. Ik ben echter een nostalgisch persoon en dit aspect is een drijfveer voor mijn creatieve energie.

In mijn tienerjaren had ik ook lang haar en liep ik in het zwart gekleed rond, maar die ‘regeltjes’ heb ik al snel naast mij neer gelegd. Ik krijg soms nog wel eens de opmerking dat ik om zo obsessief met black metal bezig te zijn er totaal niet volgens het verwachtinspatroon uitzie. Ik vind het dan ook bullshit dat je aan bepaalde ‘uiterlijke normen’ zou moeten voldoen. Vanuit jouw elitaire kijk veronderstel ik dat je wel degelijk vindt dat er bepaalde voorschriften zijn, niet? Waar staat black metal voor jou voor en waarom zou het genre niet voor iedereen weggelegd mogen zijn?
Ik denk niet dat het uitmaakt hoe je er uit ziet. Veel mensen die er uitzien en zich gedragen als ‘black metallers’ zijn behoorlijk clownesque en slaan de plank volledig mis. Ik weet nog dat ik met een vriend op het punt stond een Nederlandse band te joinen (de naam doet er niet toe). Dit ging uiteindelijk niet door omdat we een ander idee hadden over de visuele presentatie van de band. Je moest verplicht een zwarte gitaar hebben, met het liefst zoveel mogelijk punten er aan. Is dit waar black metal om draait? Niet voor mij. Het is voor mij geen theater met allerlei tierelantijnen of een bepaalde code. Er zijn meerdere invalshoeken mogelijk. Ik vind het visuele aspect van de muziek erg belangrijk en ik draag zelf wat dat betreft traditie hoog in het vaandel. Daarom wil ik dit ook graag in ere houden. Ik hou het simpel en effectief. Tegenwoordig hebben dingen als corpsepaint, kandelaars en wierook weinig betekenis meer. Iedereen gebruikt het. Black metal shows zijn veranderd in ‘rituelen’ of ‘transcendentale ervaringen’. Hopeloos. Eén grote poppenkast. Dit is niet waar het voor mij om draait. Het probleem hier is dat een band vaak al onder de noemer valt van black metal vanwege de uiterlijke kenmerken of een geluid wat er op lijkt. Naar mijn mening houdt het hier vaak ook op en zijn er verder weinig raakvlakken.
Black metal verliest langzaam maar zeker zijn tradities en waarden, of heeft deze zelfs al verloren. Ergens is dit ook positief. Zo krijgen de oude en essentiële aspecten van het genre ook weer een nieuwe en relevante betekenis. Het is niet mijn bedoeling om met mijn projecten een tijdcapsule te zijn. Ik speel black metal zoals ik vind dat het gespeeld moet worden.

Als black metal vroeger beter was, waarom dan in deze tijden black metal spelen?
Omdat ik geloof dat het idee van black metal vroeger nog steeds relevant is en in leven moet blijven.

Zijn er plannen om de Vaal demo’s als compilatie uit te brengen?
Neen.

Vaal’s tweede langspeler “Visioen van het verborgen land” bevat erg passend artwork van de hand van Alex Kurtagić. Misschien niet meteen de meest klinkende naam qua grafisch artiest in het black metal-gebeuren, hoewel hij optekende voor hoezen van enkele klassiekers zoals Dimmu Borgir’s “Stormblåst”, Ancient’s “The cainian chronicle”, Covenant’s “In times before the light”, Troll’s “Drep de kristne” en Tormentor’s “Anno domini”. Sinds het nieuwe millennium maakte hij nog amper artwork voor bands, met Vaal als één van de uitzonderingen. Hoe wist je hem te overtuigen en wat vind je zijn knapste ontwerp?
Ik wilde iets wat de jaren ‘90 kon representeren en wat voor mij een klassieke sfeer zou uitstralen. Ik ben groot fan van het originele “Stormblåst” artwork en daardoor was ik geïnspireerd om Alex een email te sturen met de vraag of hij iets kon bijdragen aan deze plaat. Tot mijn grote verrassing mailde hij snel terug en vertelde hij dat hij nog tekeningen had liggen uit 1994. Daar zat de tekening bij die nu gebruikt is voor “Visioen van het verborgen land”. De hoezen van “Armies of charon” van Sathanas en “The silence of december” van Deinonychus behoren tot mijn favoriete werken van hem.

Op de cover zien we het besneeuwde Corvin kasteel, één van de overblijfselen van het middeleeuwse Transsylvanië, ook bekend als Hunyadi Kasteel of Hunedoara Kasteel. Volgens de legende werd Vlad the Impaler (ook gekend als Graaf Dracula, Prins van Wallachia), hier gevangen gehouden door de Hongaarse militaire leider en regent John Hunyadi. Heb je het kasteel ooit bezocht?
Helaas niet, lijkt me wel een speciale locatie om ooit te bezoeken.

Ook op hoezen van je andere projecten, zien we regelmatig kastelen terugkeren. Wat fascineert je zo in deze middeleeuwse bouwwerken? Wat is je favoriete kasteel?
In de zomer van 2019 heb ik toevallig een kastelentour door Duitsland ondernomen. Het kasteel wat bij mij toen het meeste indruk heeft gemaakt was Neuschwanstein. Een compleet krankzinnig bouwwerk van megalomane proporties, alles bestemd voor slechts één persoon. Dit was voor mij zeer inspirerend. Iemand met een doorgeslagen fantasie wilde dat zijn bedachte wereld werkelijkheid werd. Hij wilde niet in deze realiteit leven want die was niet volmaakt genoeg. Ik herken mezelf daar wel in, tot op zekere hoogte. Misschien dat het kasteel daarom ook veel indruk heeft gemaakt.

Ook de figuur van Vlad Dracula is een wederkerend gegeven in je werk. Wat trekt je zo aan in het leven en de legendes rond deze figuur?
Vlad Dracula zelf is nooit een onderwerp geweest van mijn muziek, wel een inspiratie. De essentie van zijn legende is de oneindige bron van wreedheden en de bizarre mythes die er omheen zijn ontstaan. Een religieuze devotie voor bloed en onsterfelijkheid. Het spreekt allemaal tot de verbeelding en kan op verschillende manieren geïnterpreteerd worden. Het staat voor mij symbool voor tirannie, jezelf boven anderen stellen en vernietiging van de elementen die je tegenstaan.

Ondanks de rauwe en grimmige insteek van het raw black metal genre, evolueert het gros van de bands uiteindelijk toch op vlak van sound van rammelende kelderblack naar een iets “toegankelijker” geluid. Zelden hoor ik een omgekeerde evolutie. Ook wat Vaal betreft is er tussen beide langspelers een progressie qua sound/productie hoorbaar. Is dit kwestie van budget of wil je steeds verder evolueren naar een geluid dat de perfecte balans vormt tussen grimmigheid en toegankelijkheid?
Het budget is altijd hetzelfde gebleven: geen. Het enige wat is veranderd is dat ik meer heb geleerd over productie, je instrumenten beheersen en duidelijker je visie ontwikkelen en weten om te zetten naar iets concreets. Hier ben ik vrijwel elke dag mee bezig. Ik probeer steeds vooruit te kijken en mijn visie te perfectioneren. “Visioen van het verborgen land” moest echt gaan klinken als iets wat album waardig zou zijn. Toen heb ik de hulp ingeschakeld van Herjann, die op zijn beurt fantastisch werk heeft geleverd met deze productie. Het klinkt precies zoals ik in gedachten had. Dit was voor mij ook een les. Meestal wil ik het liefst alles zelf doen om totale controle te hebben maar er zijn ook anderen die je daar mee kunnen helpen en waar je van kan leren.

Naast Vaal ben je ook actief bij Ravenzang, een band die, hoewel misschien net wat agressiever en rauwer, qua sound en themathiek en het gebruik van Nederlandstalige teksten eigenlijk vrij dicht bij Vaal aanleunt. Waarin liggen voor jou de verschillen tussen beide bands?
Bij Ravenzang heb ik weinig muzikale inbreng en dat is een bewuste keuze. Imperiosus zit vol energie en goede kwaadaardige riffs. Hij schrijft vrijwel alle muziek. Bij Ravenzang ligt de focus meer op melodische muziek, waar Vaal vooral slepend en eentonig is.

Op de Ravenzang langspeler “Uit een duister verleden” staat het nummer “Verzet van de Falwaz”. Google en Wikipedia leverden niet meteen meer inzicht op. Wie of wat is “Falwaz”?
“Falwaz” is een oud woord voor het gebied wat we tegenwoordig de Veluwe noemen. Imperiosus en ik zijn beiden afkomstig uit de nabijgelegen omgeving. We wilde een nummer maken wat een eerbetoon was aan dit gebied en zijn legenden.

Je houdt er ook nog het geweldige Blood Tyrant en Old Tower op na, waarin je onder de schuilnaam The (Wampyric) Specter actief bent. Waarom hanteer je een andere alias bij deze bands? Is het puur uit een soort van geheimdoenerij of moet ik het ruimer zien en vragen deze bands een andere mindset of staan ze voor een ander aspect van je persoonlijkheid dat je tot uiting wilt laten komen via de muziek?
Het is geen geheim dat deze projecten met elkaar verbonden zijn. Voor mij is het inderdaad een andere mindset. Blood Tyrant en Old Tower hebben andere ideeën en zijn zeker geen onderdeel van dezelfde wereld. Waar Vaal misschien nog een klein beetje voeten in deze aarde heeft, zweven de andere projecten hoog in de stratosfeer. Blood Tyrant en Old Tower zijn samen onderdeel van een groter concept wat ik samen met Yrch Malachi heb uitgewerkt en vormgegeven. Deze wereld heeft bewust zo min mogelijk raakvlakken met de ‘echte’ wereld. We proberen projecten die geen onderdeel zijn van dit concept gescheiden te houden. Het verschil is merkbaar in het gebruik van andere namen, thema’s en visuele en muzikale stijlen. Waar Vaal nog iets menselijks in zich meedraagt zijn de projecten die onderdeel zijn van The Shadow Kingdom juist zo onmenselijk mogelijk.

Met Blood Tyrant heb je o.a. een fantastische split met Departure Chandelier op je conto staan. Deze Canadese band laat met hun Napoleontic war black metal een frisse wind en originele aanpak qua themathiek doorheen het black metal-landschap waaien. Hoe is de samenwerking voor deze split ontstaan?
We stelden voor aan Outre-Tombe van Akitsa om een split EP te maken. Hij wist toen niet zeker of het hem zou lukken om dat met Akitsa te doen maar kwam toen op de proppen met een project waar we nog niet eerder van hadden gehoord. Dat was Departure Chandelier. Het concept van dit project sloot ook beter aan bij Blood Tyrant. Ik ben zelf nog steeds trots op de split ondanks dat ik niet helemaal tevreden ben over het eindresultaat.
Het was een speciale samenwerking omdat er na deze split veel dingen zijn gebeurd die grote impact hebben gehad op hoe Blood Tyrant en gerelateerde projecten nu in de wereld staan. Ook het werken aan de split zelf was iets bijzonders. Het hele proces van muziek naar artwork toe was intiem en intensief, iets wat ik niet snel zal vergeten.

Je soloproject The Wampyric Specter hield het ondertussen voor bekeken. Wat lag aan de basis om de stekker eruit te trekken?
Een nagedachtenis aan een vervelende tijd en een persoon waarin ik mezelf niet meer herken. Het project rot nu pijnlijk weg in z’n stinkende crypte. Soms moet je bruggen verbranden om verder te komen in het leven.

Old Tower is een dungeon synth-project dat relatief gezien heel populair lijkt deze dagen, maar waar ik zelf niet zo in thuis ben. Klopt het dat het genre de laatste jaren aan een opflakkering bezig is en wat zie je daar dan als reden voor?
Het komt denk ik mede door een Bandcamp artikel dat een aantal jaar geleden was verschenen. Hier stond Old Tower ook in vermeld. Dit artikel heeft ook voor mij meer naamsbekendheid bezorgd. Bandcamp is überhaupt een belangrijk platform voor dit genre omdat vrijwel alles wat er uitkomt in deze stijl daar te vinden is.
Verder heb ik al van een aantal mensen horen zeggen dat ze in dungeon synth wel iets konden vinden wat ze in black metal niet meer vonden. Ik denk ook omdat het nog echt een nieuw soort genre is dat het op dit moment speciaal aanvoelt. Het is jong, actief en er komen dagelijks wel nieuwe artiesten en releases uit. Dit in combinatie met een hechte community op internet heeft gezorgd voor dit succes, denk ik.

Wat maakt voor jou een goede dungeon synth release en welke platen in het genre kan je me aanbevelen?
Het is moeilijk te zeggen wat precies een release nou zo goed maakt. Er zijn zoveel factoren. Ik kan het denk ik beter verwoorden door wat platen te noemen. Deze albums zijn voor mij wat dungeon synth zou moeten zijn. Qua klassiekers is er Mortiis met “Født til å herske”, “Ånden som gjorde opprør”, “Keiser av en dimensjon ukjent” en de “Crypt of the wizard” compilatie, Depressive Silence met “Mourning”, de “Grabens symphonie” compilatie van Lamentation, Burzum’s “Dauði Baldrs” en “Hliðskjálf”. Nieuwe releases die ik kan aanraden zijn “Dismal spells from the dragonrealm” van Druadan Forest, Sanctuaire met “Echo 3 – Frisson d’éternité”, Thangorodrim’s “Taur nu fuin” en “Op under fjeldet toner en lur” van Neverlur.

Waarom besloot je destijds de Old Tower’s “Grim alchemy” trilogie op drie verschillende 7 inches uit te brengen? Aangezien het vrij korte nummers zijn werkt dat vrij storend om elke paar minuten de schijfjes van kant te wisselen. Dit breekt de sfeer en komt de luisterervaring niet meteen ten goede. Bovendien maakt dit het een dure aangelegenheid voor de fans ipv het geheel bijvoorbeeld op 1 tape uit te brengen?
Verschillende redenen. Het hele idee voor de trilogie is zeer sporadisch en organisch ontstaan. Toen ik samen met Prurient en Âmes Sanglantes een optreden zou geven voor een kunstexpositie in het Maxxi museum in Rome moest ik bronmateriaal hebben wat ik live zou kunnen gebruiken. Toen Dominick het hoorde werd hij gelijk enthousiast en wilde hij het uitbrengen op een EP. Dat is “Drachenblut” geworden. Ik had nog meer materiaal liggen en toen ontstond het idee om het concept verder te zetten als trilogie.
Qua geluid en idee is het anders ingestoken dan wat Old Tower ‘normaliter’ zou zijn. Dit komt ook omdat ik een eerbetoon wilde doen aan oude ambient / industrial zoals dat ooit werd uitgegeven bij Cold Meat Industries. Aangezien Hospital Productions van nature een noise / industrial label is dat bekend staat om zijn extravagante uitgaven en vreemde concepten wilde ik hier volledig in mee gaan en kijken hoe ver we het konden brengen. De trilogie bleek een groot succes, ondanks het onconventionele formaat en ontoegankelijke muziek. In het verloop van de toekomst zal de “Grim alchemy” trilogie worden uitgebracht op CD en LP met extra bonusmateriaal.

Met Old Tower ben je ook aanwezig op Instagram. Ik zou zeggen dat social media en zeker Instagram compleet in strijd zijn met hoe je naar de moderne samenleving ziet, of zie ik dat verkeerd?
Ik gebruik het om mijn muziek en om artiesten en labels waarmee ik samenwerk extra promotie te bieden. Het is een handige tool om het woord te verspreiden. Verder heb ik geen accounts op andere sociale media behalve Instagram.

Wat zijn voor jou enkele van de meest invloedrijke releases op je eigen werk geweest en zijn er bands/artiesten waarvan je zelf alles probeert te verzamelen?
Te veel platen hebben mij beïnvloed. Dit is voor mij een onmogelijke vraag om te beantwoorden. Ik durf mezelf geen hardcore verzamelaar te noemen. Ik vind het ook niet belangrijk om alles te hebben. Maar sommige dingen heb ik wel een tijd lang obsessief geluisterd en verzameld. Bijvoorbeeld Evilfeast en Metal Skull. Ook heb ik laatst mijn verzamelingen van twee obscure Engelse projecten eindelijk compleet kunnen maken: Ichneutic en Nebiros.

Wat mogen we dit jaar nog verwachten van de bands en projecten waarin je actief bent?
Het nieuwe Old Tower album “The last Eidolon” komt op 24 april uit. Verder is er nog van alles in de maak maar daar wil ik nog niets over loslaten.