Toen “Euprosopon” onder de moniker Iskandr in 2018 het levenslicht zag vertelde de Nederlandse multi-instrumentalist O. ons dat “Eld” een inspiratiebron was, maar dat hij zijn nieuwste album niet echt als koerswijziging zag tegenover zijn eerder materiaal. In zijn bespreking van “Vergezicht” vroeg Jokke zich drie jaar later af of het eenmansproject ooit zo progressief als Enslaved zou worden. Nu O. via Eisenwald “Spiritus sylvestris” heeft onthuld kunnen we stellen dat Jokkes voorspelling niet is uitgekomen, ondanks het heathen sfeertje dat alomtegenwoordig is. Wat “Spiritus sylvestris” echter ontegensprekelijk wél is, is wat “Euprosopon” met het alwetende van de terugblik niet was: een duidelijke afslag van het vertrouwde pad.

Helemaal als een verrassing komt de omslag niet: sinds enkele jaren is Iskandr evenzeer een liveproject geworden en ook wij mochten hem vorig jaar verwelkomen op de eerste avond dat Addergebroed naast een online ook een fysieke entiteit werd. O. omschreef zijn performances toen reeds als psychedelic doom folk en daarmee slaat hij de nagel op de kop. Het blackmetalaspect is puur muzikaal in geen velden of wegen te bekennen, al zal de zwartmetaalliefhebber met enige affiniteit met neofolk of acts als Dead Can Dance wel met deze stijlbreuk overweg kunnen. Waar de metal moet wijken maakt ze ruimte voor open soundscapes, gedragen door een soms dreunende baritongitaar, en ook O.’s herkenbare screams ruimen plaats voor haast dromerige Nederlandstalige zang. Het wonder is geschied: voor het eerst hoor ik door een Nederlander vertolkte heldere zang in onze gedeelde moedertaal en erger ik me niet te pletter.

“Spiritus sylvestris” ademt en O. creëert een breed geluidspalet dat zich langzaamaan ontplooit. Met behulp van M. Koops (Fluisteraars, Solar Temple, Nusquama) die het brede gamma aan haast ritualistische percussie voor zijn rekening neemt, speelt Iskandr met loops, effectpedalen, een hammondorgel en een mellotron om een groot scala aan soundscapes op te zetten en je als luisteraar mee te voeren langs open landschappen en klotsende brandingen. Naast het psychedelisch gitaarwerk zit ook een post-punk en newwaverandje in de plaat verwerkt zoals in het meer upbeat “Waterwolf”, en doorheen de rustig opbouwende en meanderende nummers vliegen verschillende details het auditief veld binnen en buiten. De veelal slepende, etherische muziek bevat toch ook enkele verrassingen, zoals het heel doomy kabbelende “Hoor het smeken” dat plots omslaat en zelfs – dankzij hoge zang en de warme gitaarklank – hoopvol durft klinken. Met zijn meer dan elf minuten is “Hof der valken” dan weer de langste en meest meeslepende track van de zeven. “Interlude” duurt daarentegen maar een halve minuut minder dan het kortste nummer (op het titelnummer/de intro na), wat toch een opvallend detail is.

Dat de plaat werd opgenomen bij Pieter Kloos (die oa met The Devil’s Blood en Urfaust samenwerkte) en gemasterd door Greg Chandler (Esoteric) zorgt voor een sound waarin iedere snaaraanslag of elke tsjirpende vogel exact bijdraagt aan de sfeer die O. voor ogen heeft. De plaat voelt dan ook aan als een langgerekte wandeling door weidse landschappen, en laat dat ook exact de context zijn waarin ik deze kleine drie kwartier waarschijnlijk het vaakst bij de hand zal nemen; na een drukke en vermoeiende werkdag is een (ver)ademende plaat als “Spiritus sylvestris” soms immers bijzonder welkom.

CAS: 83/100

Iskandr – Spiritus sylvestris (Eisenwals 2023)
1. Spiritus sylvestris
2. Knagend zout
3. Waterwolf
4. Hoor het smeken
5. Hof der valken
6. Interlude
7. Nachtvorst