Échte pagan black metal lijkt de laatste jaren niet meer zo hip te zijn, maar toch loopt er in ons Belgenland in de persoon van J.S. nog een koppige Einzelgänger rond die met zijn Theudho stug zijn eigen heidense pad blijft bewandelen. Samen met een band als Ancient Rites moet het eind jaren ’90, oorspronkelijk als Þeuðo, opgerichte éénmansproject zowat de langstlopende pagan blackmetalband van eigen bodem zijn. Eind vorig jaar verscheen via Heidens Hart Records de zesde full-length “Voorbij de nevelen des tijds” en tegelijkertijd werd ook “Cult of Wuotan” opnieuw uitgebracht. Hoog tijd dus om eens wat vragen op J.S. af te vuren. (JOKKE)   

Met “Voorbij de nevelen des tijds” ben je ondertussen aan de zesde Theudho langspeler toegekomen. Is het een uitdaging om jezelf na 20 jaar nog steeds te proberen overtreffen op muzikaal vlak?
Niet echt. Het is natuurlijk zo dat de voorraad spontane ideeën reeds op de demo’s en het debuut grotendeels is opgebruikt, dus het vraagt meer tijd en moeite om met nieuwe nummers op de proppen te komen die geen doorslag zijn van ouder materiaal. Dat wordt evenwel gecompenseerd door een groeiende ervaring.

Stel dat je iemand wegwijs zou moeten maken in de toch wel uitgebreide Theudho discografie die naast zes langspelers ook meerdere EP’s en splits bevat, zou je die persoon dan laten beginnen bij het meest recente album en zo chronologisch laten terug gaan in de tijd? Of zou je die persoon eerder bij een bepaald ouder album laten beginnen en vandaar gestaag naar het meest recente werk laten toewerken?
Ik denk dat zoiets sterk zou afhangen van de muzikale smaak van die persoon. Er is een sterke stilistische rode draad die doorheen de hele discografie loopt, maar elk album heeft toch zijn eigen identiteit met onvermijdelijke invloeden die meer of minder prominent doorklinken.  De laatste twee albums neigen muzikaal gezien veel sterker naar black metal dan bijvoorbeeld het vierde album “When ice crowns the earth“, waar behoorlijk wat death- en thrashinvloeden naar boven kwamen drijven.

Het gros van de reviews van de laatste plaat die je op de Theudho Facebookpagina deelt zijn van Benelux-makelij. Hoe zit het met de buitenlandse interesse in Theudho?
België en Nederland zijn natuurlijk belangrijk en voor de hand liggend, maar afgaande op bestellingen, belanden de albums in de handen van een heel divers wereldwijd publiek. Locaties als de Verenigde Staten verbazen vast niemand, dat er albums en shirts richting Midden-Oosten vertrekken, verrast me daarentegen weer wel. 

Theudho is zo goed als altijd jouw éénmansproject geweest, ook al werkte je een tijd met een volledige line-up. Waarom denk je dat het in de metalscene voornamelijk binnen black metal is dat er zo veel one-man bands voorkomen?
Ik zou de inbreng van voormalige bandleden zeker niet minimaliseren, tenslotte zijn drie albums ingespeeld met een volledige line-up. Ik vermoed dat blackmetalbands er misschien vaker dan bands in andere metalsubgenres mee wegkomen om niet live te spelen, waardoor samenwerken met andere muzikanten minder relevant wordt.

Werk je soms met een extern klankbord om feedback aan te vragen of duld je geen inmenging in het schrijfproces?
Jazeker, er zijn een aantal bevriende muzikanten die nieuw materiaal in ontwikkeling te horen krijgen, waaronder trouwens ook ex-leden.

Sta je er voor open om ooit nog andere muzikanten in het Theudho-universum toe te laten?
Zeg nooit “nooit”, maar momenteel wil ik Theudho liever als éénmansband houden.  Er zijn doorheen de live-jaren en vlak erna al een behoorlijk aantal leden in de band geweest. Niemand wil een band zien waarbij je je afvraagt wie er deze week nu weer in de line-up zit.
Het omgekeerde is ook waar; als muzikant is het vaak minder interessant om bij een band te gaan spelen waar je een hele catalogus materiaal van anderen moet gaan instuderen en je eigen ideeën pas na verloop van tijd prominenter aan bod zullen komen.

Sinds “De roep van het woud” uit 2018 koos je resoluut voor het Nederlands als schrijftaal. Vanwaar die keuze?
Voor “De roep van het woud” heb ik destijds alles in vraag gesteld wat we op vorige albums hadden gedaan. Het was het eerste album dat ik weer helemaal op mijn eentje zou doen, dus het was het ideale moment.
De gitaarstemming was de grootste verandering die voor de doorsnee luisteraar misschien het minste opvalt, maar ik wilde ook dat het geheel wat minder toegankelijk zou worden wat betreft muziek, productie en uiteindelijk ook teksten, zowel qua taal en thematieken.

Engelse vertalingen worden echter wel in het tekstboekje meegeleverd. Vind je het belangrijk dat niet-Nederlandstaligen toch ook een beeld krijgen van waar de songs zoal over gaan?
Ja en neen. Sinds het vorige album ben ik gestopt met “liner notes” te voorzien bij de teksten waarin nauwgezet wordt uitgelegd waar de nummers exact over gaan. Ik denk dat het als luisteraar een meerwaarde is om een eigen visie te ontwikkelen over de teksten. Niet alles moet zomaar op een schoteltje aangereikt worden.
Hoewel er behoorlijk wat bands zijn met teksten exclusief in een taal die niet wereldwijd wordt begrepen, wil ik mensen niet op het verkeerde pad zetten door hen aan de slag laten te gaan met slechte geautomatiseerde vertalingen. Ik zag ooit al bijzonder abominabele vertalingen van de teksten van een aantal populaire Scandinavische bands, daarom bied ik die liever zelf aan.

Als ik goed geïnformeerd ben, spreek je ook een aardig mondje Russisch en IJslands, niet?
“Aardig” is een overschatting, hoor. Als alles goed loopt, rond ik binnen een paar maand een taalopleiding Russisch af.
Vroeger was ik vooral sterk geïnteresseerd in Scandinavsiche talen, dus ik heb in een grijs verleden inderdaad ook al wat basismodules IJslands afgewerkt.

Je werkte in het verleden met labels zoals Nepherex, Det Germanske Folket en Aurora Australis Records, maar brengt nu voor de tweede keer een plaat uit op Heidens Hart Records. Heeft Theudho eindelijk een goed huis gevonden om op lange termijn mee samen te werken?
Met Aurora Australis Records werken we nog steeds samen; dat label heeft de laatste tien jaar consequent alle albums (mee) uitgebracht. Sinds “De roep van het woud” werken we inderdaad ook hoofdzakelijk samen met Heidens Hart Records, terwijl andere partners de distributie verzorgen op andere continenten.

In het verleden kende de Belgische blackmetalscene met bands als Wapenspraak & Drinkgelag, Waelcyrge en Lemuria meerdere bands met een heidense/folk thematiek, maar sinds enkele jaren lijkt Theudho zowat alleen op een heidens eiland te zitten. Heb je hier een verklaring voor?
Neen, niet echt. Bands als Wapenspraak & Drinkgelag (die later Waelcyrge heetten) zijn er inderdaad al een tijdje mee gestopt.

Je bestempelt Theudho zelf als een pagan metalband. Hoe relateer je heidendom aan het leven in deze moderne tijd? Beschouw je het als een terugblik of een hertoepassing van ideeën en welke plaats neemt heidendom in je leven in behalve het feit dat het een voedingsbodem is voor de teksten van Theudho?
Dat is een hele goeie vraag. Persoonlijk beschouw ik het als een filosofische invalshoek, een cultureel referentiekader of ankerpunt van traditionele waarden waaraan je je leven en interactie met anderen in een hedendaagse maatschappij kunt aftoetsen.
Het is eerder moeilijk en ook niet wenselijk om dit compact uit te leggen, vooral ook omdat een deel herkenbare beelden, motieven, concepten en symbolen de meeste mensen bereiken via mainstream entertainment – en dat is net de plaats waar ze niet bijster correct worden voorgesteld.

Ik gaf het in mijn recensie van “Voorbij de nevelen des tijds” al aan, maar na debuutlangspeler “Treachery” raakte ik Theudho uit het oog, waarschijnlijk door de grote lading party bands die in het folk/pagan-genre plots de kop op stak. Zag jij de afgelopen twee decennia veel verschillen qua interesse in Theudho’s muziek?
Ja, die “party”-trend werd plots erg dominant toen we even als live-band actief waren. Ik heb die invalshoek nooit gesnapt, voor mij waren teksten over heidendom eigenlijk een volgende logische ideologische stap, iets waar bands als Bathory, Enslaved, Falkenbach, … natuurlijk al eerder mee op de proppen kwamen.
Mensen die vrolijke folkdeuntjes verwachten, zullen bedrogen uitkomen. Het is natuurlijk zo dat er heel wat mensen hun verwachtingen baseren op de vreemdste redeneringen of associaties. Ik herinner me bijvoorbeeld dat er ooit iemand teleurgesteld was dat ons tweede album geen “power metal” was, omdat de hoes volgens hem volledig die sfeer ademde.

Theudho is ook een tijd lang met een volledige line-up aan de slag geweest waarmee ook concerten gespeeld werden. Is/was live spelen noodzakelijk voor een band om een breder publiek te bereiken denk je?
Dat zal promotioneel gezien zeker wel helpen, als je tenminste kunt vermijden in de situatie terecht te komen waarbij je enkel in weekends kunt spelen in een bescheiden radius rond het repetitiehok. Door de professionele verplichtingen en sociale prioriteiten van een aantal bandleden destijds waren we echter grotendeels tot die aanpak veroordeeld. Op die manier had een live line-up in leven houden weinig zin.

Op de nieuwe plaat zijn de symfonische en folkelementen wat minder prominent aanwezig dan in het verleden. Was dat een bewuste keuze alvorens met het schrijfproces te starten of was het simpelweg het resultaat van hoe de composities uiteindelijk vorm kregen?
Neen, dat is heel bewust gebeurd. Op het tweede en derde album waren de keyboardpartijen inderdaad erg prominent aanwezig. Live hebben we nooit keyboards gebruikt, het werd al snel duidelijk dat we niet de richting uit wilden waar almaar meer lagen keyboards de gitaren dunner en meer platgedrukt doen worden in het totaalgeluid. Nu ligt de focus volledig op de gitaren, met enkel wat keyboardaccenten wanneer er ruimte voor is.

Het doel van het ultrakorte folknummer “Geheiligd door voortekenen” ontgaat me eerlijk gezegd een beetje. Hier had naar mijns inziens meer ingezeten als jet dit soort van intermezzo tot een volwaardig nummer had uitgewerkt. Snap je deze kritiek?
Jazeker, maar dat was eigenlijk niet het punt van dat stuk. Het is de bedoeling dat dit stuk als prelude (de titel geeft dit ook aan) volledig contrasteert met het nummer dat erop volgt; qua tijdsduur, dynamiek, gebruik van klassieke gitaar in de plaats van elektrische, enz.

De vele gitaarsolo’s tekenen echter nog steeds present en zijn haast een signature element van Theudho’s sound geworden. Welke gitaarvirtuozen hebben jouw gitaarspel zoal beïnvloed?
Ik ben nooit echt bezig geweest met allerlei gitaarvirtuozen te volgen; ik zie gitaarsolo’s eerder als een functioneel onderdeel van een nummer en niet als de focus van ervan. Vele black/paganmetalbands laten die inderdaad achterwege, maar ik kan me moeilijk albums als bijvoorbeeld “Blood fire death” (wat zowat een blauwdruk is voor Theudho) voorstellen zonder gitaarsolo’s. 

Start je het schrijfproces voor een nieuwe plaat meestal met het componeren van muziek of gebeurt het ook dat je eerst op een onderwerp broedt en daarna bijpassende muziek componeert?
Alles kan eigenlijk. Inspiratie kan spontaan ontstaan tijdens het gitaarspelen, soms werk ik doelbewust vertrekkende vanuit een bepaalde akkoordenprogressie of toonladder. Soms ligt een bepaalde drumbeat aan de basis van nieuwe muziek, andere keren heb ik inderdaad een bepaald tekstueel thema in gedachten die een bepaalde sfeer moet oproepen.

Je neemt dikwijls ook een deel van het opnameproces zelf in handen, hoewel de mastering soms wordt uitbesteed. Welke factoren maken dat je die rol ook zelf vervult of beslist om dit deel van het opnameproces uit te besteden?
Ik denk dat het, tenminste voor mijn spullen, beter is dat iemand extern de mastering voor zijn rekening neemt. Ik heb ook geen toegang tot gespecialiseerde hardware, dus ik laat het liever over aan iemand die daar meer ervaring mee heeft.

Parallel met de release van “Voorbij de nevelen des tijds” werd ook “Cult of Wuotan” uit 2008 opnieuw gemixt en gemastered en via Heidens Hart Records uitgebracht. Vanwaar die keuze en ben je van plan dit met nog meerdere albums te doen?
Neen, de mix van de andere albums stoort me niet in die mate dat ik ze wil hermixen en op die manier opnieuw wil uitbrengen. Een aantal jaar terug heb ik wel al het tweede album “The Völsunga saga” hermixt – dat kwam toen zo enkel digitaal en op cassette uit.
“Cult of Wuotan” was een album waar iedereen van de toenmalige line-up erg teleurgesteld in was. Het is een lang verhaal, maar de eerste volledige mix van het album die we kregen was nóg slechter dan de uiteindelijke mix die in 2008 zou uitkomen. We vroegen en kregen wat aanpassingen die een minieme verbetering bleken. Het probleem was evenwel dat we gedurende heel dat proces eigenlijk gewend waren geraakt aan het geluid – we hebben geen referentie-albums gebruikt om de mix aan te toetsen.   Een paar weken nadat het album uitkwam, begon het dan uiteraard wel te dagen dat het geluid veel beter kon.  Ultiem is het dus onze eigen fout dat het album zo is uitgekomen.
Een jaar later wilde een Russisch label dat album opnieuw uitbrengen voor de Russische markt. We wilden toen al het album laten hermixen, maar de mixer van dienst had alle projecten al gedeletet. Onze drummer had semi-finale opnamen van alle nummers waarmee hij destijds aan de slag was gegaan. Helaas ontbrak er bij elk nummer wel iets – en steeds iets anders. Hier de gitaarsolo, daar de basgitaar, op nog een ander nummer de zang.
Het is pas vorig jaar dat we een oplossing vonden voor dit probleem, namelijk door de ontbrekende partijen met gespecialiseerde software te isoleren uit de oude totaalmixes.

De heruitgave van “Cult of Wuotan” werd van start tot einde in de Benelux vervaardigd. Is dat iets dat je belangrijk vindt?
Neen, helemaal niet. Ik heb er zelfs geen idee van waar de CD precies is geperst.

Hoewel je met een drumcomputer werkt, is de sound echt wel verbeterd vergeleken met de eerste albums. Maar een drummer van vlees en bloed blijft toch meestal wel een meerwaarde. Nooit overwogen om een sessiestudiodrummer onder de arm te nemen?
Ik vrees dat mensen zich vaak vergissen over wat nu al dan niet geprogrammeerde drums zijn op albums. De grens tussen beiden is ook best klein wanneer drums worden getriggerd, gemengd met samples, strak op een grid worden uitgelijnd, gekopieerd van de ene sectie naar de andere of wanneer drumpartijen worden samengesteld uit talloze korte takes, etc.
Er zijn zeker een paar drummers waarmee ik erg graag samenwerk. Maar het is de bedoeling dat dit een eenmansband blijft.

Is het programmeren van drumpartijen geen enorm saai en tijdrovend proces?
Alles aan een eenmansband is overigens erg tijdrovend.

Voor het artwork van “Voorbij de nevelen des tijds” ging je in zee met opkomend artiest Wesley Dewanckel die reeds hoezen ontwierp voor o.a. Walghinge, Entartung, Nachtmaer en Unmensch. Hoe ben je bij hem terechtgekomen en denk je – wetende dat je zelf ook grafisch werk verricht – dat hij het in zich heeft om de nieuwe Kris Verwimp te worden?
Wesley Dewanckel deed het artwork voor een andere band waar ik ooit inzat; in die periode was er in de ruimere streek een tentoonstelling van zijn werk en heb ik hem voor de eerste keer ontmoet. Zijn werk is geweldig; hij heeft niet alleen technisch gezien zijn stiel perfect onder de knie, maar hij slaagt er ook steeds in om vage ideeën uit te werken tot een coherent geheel. Hij verdient het alleszins om veel bekender te worden dan hij nu is.

Je bent met Theudho ook op meerdere tribute albums te vinden. Zo nam je reeds covers op van o.a. Burzum, Summoning, Falkenbach, Therion, Bathory en Celtic Frost. Heb je weet van bands die Theudho hebben gecovered?
Neen, er zijn sporadisch wel eens mensen die tablaturen vragen van nummers, maar Theudho is een veel te obscure band om gecovered te worden.

Tekstueel behandel je onderwerpen als Germaanse mythologie, geschiedenis en culturele tradities. Heb je een geschiedkundige richting gestudeerd?
Neen, ik had ooit wel de naiëve ambitie om iets in die richting te doen, maar de academische invulling ervan is behoorlijk ver verwijderd van wat ik er zelf wil uithalen. Gelukkig hoef je je niet te verbinden aan een formele studie om je te verdiepen in een bepaald onderwerp.

Hoe is je interesse in deze thematieken ontstaan?
Geen idee, maar ze is wel reeds aanwezig in mijn vroegste herinneringen over het uitkiezen en lezen van boeken.

Is er een historisch figuur waarmee je jezelf graag vereenzelvigt of een diepgaande connectie mee voelt?
Niet echt. Ik begrijp dat veel mensen zich graag laten inspireren door succesvolle historische figuren en er een verregaande interesse voor ontwikkelen.
In sagen zien we echter net dat de meest interessante personages een leven vol tegenslagen leiden, gecontrasteerd met triomfen, en tenslotte ook op een tragische manier tenonder gaan, zoals bijvoorbeeld geïllustreerd door de heldendichten van Homeros.

Zit er een soort van overkoepelend thema achter de songs op “Voorbij de nevelen des tijds”? Ik zag dat je ondermeer inspiratie putte uit het boek “De Germanen – Bloei en neergang van de bedwingers van het Romeinse Rijk” van Ernst Jung.
Neen, de enige keer dat ik een concept uitwerkte dat een volledig album overspande, was op “The Völsunga saga” – een suggestie van de toenmalige leadgitarist, trouwens.
Alle nummers op “Voorbij de nevelen des tijds” zijn thematisch gezien volledig losstaand, maar hebben wel allemaal een link met de continentaal Germaanse cultuur/tradities/religie/geschiedenis.

Wat vind je één van de meest interessante boeken over de Germanen die je kan aanraden?
“Ancient Germanic warriors” door Michael P. Speidel is erg goed en kan ik zeker aanraden. De teksten van “Ruiters van het Rijnland” en “Schimmen onder een maanloze hemel” zijn geïnspireerd door hoofdstukken uit dit boek.

Hoe groot is je collectie historische naslagwerken ondertussen?
Het aantal puur historische boeken dat ik in de rekken staan heb, is eerder beperkt. Mythologie, volkskunde, taalkunde, … neemt aanzienlijk veel meer plaats in.

Volg je de TV reeks “De geschiedenis van Vlaanderen”? Zo ja, wat vond je over de tweede aflevering “De Romeinen komen” die handelde over de Romeinse expansie in ons gebied en een historische figuur als Ambiorix?
Neen, ik heb al een paar jaar geen TV meer. Misschien bekijk ik die reeks later wel eens ergens online.

Na de voorbije jaren vooral Scandinavische crimi en biografieën van bands/muzikanten te hebben gelezen, ligt er nu nog eens een geschiedkundig boek op mijn nachtkastje met de titel “Schildmaagd – De onbeschreven geschiedenis van krijgsvrouwen in de Vikingtijd” (Nancy Marie Brown). Graf BJ581 werd lange tijd als het klassieke graf van een mannelijke Vikingkrijger beschouwd, maar in 2017 toonde DNA-onderzoek aan dat de persoon een vrouw en dus krijgsvrouw was, een schildmaagd die zij aan zij met de Vikingen had gevochten. Brown noemde haar Hervör, naar de schildmaagd uit de oude legendes. Is het boek of verhaal jou bekend? Wordt de rol van vrouwen in de geschiedenis dikwijls onderschat denk je?
Ik las het boek niet, enkel een paar artikels over de vondst, dus ik ben allicht niet de juiste persoon om er een diepgaande analyse van te maken. Wel vind ik het gevaarlijk om dat soort dingen erg verregaand te interpreteren en er allerlei conclusies aan te verbinden, zeker als die verdacht veel lijken op motieven uit hedendaags vermaak. 

Kies je je reis- of vakantiebestemmingen doorgaans in functie van inspiratie voor Theudho? Heb je een nieuwe trip gepland staan in’t kort en welke bestemmingen staan er nog op je wish list?
Ik zit in de rare doch comfortabele situatie dat ik mijn “wish list” van reisbestemmingen al jaren geleden heb afgewerkt. Misschien wilde ik wel nog wat locaties bezoeken in Oekraïne en Rusland, maar dat lijkt me momenteel niet zo’n strak plan. Een Zweedse maat van me reisde ooit door Iran en was daar erg enthousiast over, maar ook dat lijkt me nu niet het juiste tijdstip.

Naast Theudho ben je ook nog actief (geweest) met ondermeer het piano/synthproject Vættur en het martial/neo-folkproject Weihan. Hoe staat het met die bands en wat kan je er nog over kwijt?
Met Weihan brachten we een aantal jaar terug ons finale album “Levensbron” uit. Ons allereerste album was een totale productionele ramp, dus wilden we nu opnieuw iets in die stijl doen met betere middelen om de cyclus af te sluiten.
Vættur was een project waarvan één enkel album is verschenen, het is niet de bedoeling dat daar een verder vervolg wordt aan gebreid.

Voor het Theudho-logo werden reeds verscheidene heidense symbolen gebruikt zoals mjölnir, het zonnekruis en de kosmische pilaar Irminsul. Vanwaar deze variatie doorheen de tijd en waarom specifiek deze symbolen?
Er zijn inderdaad een paar subtiele en minder subtiele variaties van het logo. Ik aarzel om dat woord te gebruiken, aangezien het “logo” gewoon de bandnaam in een standaard fraktur-lettertype is. De variatie die je ziet is niet het gevolg van iets, maar de eigenlijke reden op zich.
Een jaar of tien geleden was er een iets meer uitgebreide versie hiervan met wat extra ornamenten en een Mjölnir, maar ik verkies uiteindelijk het meest eenvoudige alternatief.
Er bestaat ook een pin met het “logo” met een zonnekruis; dat specifieke ontwerp is het gevolg van een paar praktische overwegingen in het productieproces.

Velen van deze symbolen worden in nationaalsocialistische kringen gebruikt/misbruikt. Stoort jou dat?
Ik denk dat het een universeel gegeven is dat bepaalde symbolen door erg uiteenliggende groeperingen voor allerlei redenen – zelfs tegengestelde – worden gebruikt. Ondanks de verschillende motivatie, zullen alle partijen het gebruik ervan toch gerechtvaardigd vinden.
Je focussen op je eigen visie en die degelijk onderbouwen, lijkt me hoe dan ook de beste optie.  

Heb je zelf met Theudho al last gehad van valse beschuldigingen/cancel culture?
Wel, zoals ik eerder zei: mensen maken de vreemdste associaties. Lees maar eens de lezerscommentaren bij een willekeurig krantenartikel over het meest banale onderwerp en je kan je al voorstellen met wat voor onzin je geconfronteerd wordt als je muziek maakt met eerder obscure tekstuele thema’s.
Ik heb al heel lang de illusie opgegeven dat je altijd door iedereen zal behandeld worden op basis van een doordachte, eerlijke analyse.