Live blackmetalalbums zijn eerder de uitzondering dan de regel. Het Zweedse Marduk, de Noorse bands Emperor en Enslaved en de Polen van Behemoth brachten allen wel al meerdere liveregsitraties uit, maar Mayhem spant ongetwijfeld de kroon, hoewel niet elk livealbum een officiële release is en er ook tal van bootlegs in omloop zijn. “Daemonic rites“, dat kan gezien worden als het sluitstuk voor de tourcyclus voor het in 2019 verschenen “Daemon“, was niet gepland, maar daar sound engineer Tore Stjerna zo wat alle shows van de Northern Ritual MMXXII en Thalassic Ritual tours van 2022 en begin 2023 had opgenomen, werd uiteindelijk toch besloten iets met die opnames te doen. Bovendien voelde Mayhem (dixit Hellhammer) sinds lange tijd weer als een eenheid aan nadat gitaristentandem Teloch en Ghul de band rond 2011 en 2012 vervoegde. Met ruim 1.000 optredens op haar conto, die de band naar zo wat alle uithoeken van de wereld brachten, is Mayhem de dag van vandaag ook een goed geöliede en op elkaar ingespeelde band geworden, het was ooit anders.

“Daemonc rites” telt maar liefst 16 songs, aangevuld met twee intro’s, en als geheel overkoepelt die samengestelde tracklist een carrière van bijna 40 jaar die quasi chronologisch van nieuw naar oud wordt afgewerkt. “Voces ab alta“, afkomstig van de meest recente studiorelease “Atavistic black disorder“, staat in dat opzicht misschien wat vreemd in de setlist geplaatst, zo net voordat de band de jaren ’90 induikt, maar je zal al snel constateren dat deze song perfect aansluit bij het werk van “De mysteriis dom Sathanas“. Alle studioplaten en EP’s, behalve het moeilijk te behappen “Ordo ad chao” (2007) en “comebackplaat” “Esoteric warfare” (2014), worden aangekaart met natuurlijk hét absolute blackmetalmeesterwerk “De mysteriis dom Sathanas” quasi centraal in de setlist geplaatst. Hiervan worden “Freezing moon” (wat een geweldige openingsriff blijft dat toch en die basriff halfweg blijft Necrobutcher’s moment de gloire!), “Pagan fears” (“The past is aliiiiiiiiiiive“!!), “Life eternal” en “Buried by time and dust” vertolkt. Die eerste twee tracks werden trouwens vastgelegd tijdens een show in zanger Attila Csihar’s hometown Budapest. Dat het niet één volwaardige concert betreft is één van de weinige minpunten aan dit “Daemonic rites“. Zo zijn er ook nog opnames te horen van concerten in Londen (“Life eternal” en “Malum“), Manchester (“My death” en “Silvester anfang“), Göteborg (“Pure fucking armageddon” en “To daimonion“), Sydney (“Falsified and hated“) en Melbourne (“Bad blood“). Maar door het uitstekende werk van Tore Stjerna is het er niet aan te horen dat “Daemonic rites” op verschillende plaatsen werd vastgelegd. Het publiek is gelukkig wel meermaals te horen, zoals dat natuurlijk hoort op een liveregistratie.

Een Mayhem-setlist samenstellen die fans van alle era’s tevreden stelt, is natuurlijk geen sinecure, zeker met zo veel verschillende soorten albums op je palmares, maar de Noorse band slaagt er met verve in. En wat daarbij opvalt is dat de meeste songs een mooie cohesie laten horen. Zo valt bijvoorbeeld “To daimonion” van het experimentele “The grand declaration of war” (2000) niet zo erg uit de toon tussen de songs van “Daemon“. En die laatste full-length was natuurlijk ook een geslaagde/niet-geslaagde (* schrappen wat niet past) poging om de “De mysteriis dom Sathanas“-gloriedagen te doen herleven. De grootste stijlbreuk hoor je wanneer Mayhem met intro “Silvester anfang” nadien diens beginperiode aansnijdt en dat met drie songs van de EP “Deatchrush” (1987) en de demo “Pure fucking armageddon” (1986). Hier klonk Mayhem heel wat primitiever en het jeugdige enthousiasme is bijna 4 decennia later nog moeilijk naar het podium te vertalen. De onstrakke begindagen staan natuurlijk ook in schril contrast met de precisiebombardementen van Hellhammer. Deze meesterdrummer daagt zijn bandleden live regelmatig uit door niet altijd strikt het boekje te volgen en ook de gitaristen eigenen zich in bepaalde songs al eens een beperkte mate van dichterlijke vrijheid toe (zoals ondermeer te horen in de gitaarsolo van “Life eternal“). Dat is nu eenmaal ook één van de charmes van een liveconcert. Wie alles exact gerepliceerd wil horen, zet maar lekker de studioplaten op. Attila is quasi over de ganse lijn goed bij stem en laat nogmaals horen waarom hij tot de crème de la crème van blackmetalvocalisten behoort. Enkel de bezwerende rituele zang aan het einde van “My death” gaat wat verloren, en zijn excentrieke podiumoutfits moet je er in dit geval zelf bijdenken.

Zó historisch relevant als “Live in Leipzig” uit 1993 zal “Daemonic rites” de geschiedenisboeken niet ingaan, maar het vormt wel een mooie en sterke aanvulling op de serie liveregistraties die Mayhem al op haar uitgebreide discografie heeft staan. Met alle boxsets van de afgelopen jaren (de commerce moet natuurlijk blijven draaien om Necrobutcher’s pensioenplan te verzekeren) en deze liveplaat in gedachten, vraag ik me af wat het 40-jarig bestaan van Mayhem volgend jaar in petto zal hebben. Een nieuwe studioplaat dan toch?

JOKKE

Mayhem – Daemonic rites (Century Media 2023)
1. Intro
2. Falsified and hated
3. To daimonion
4. Malum
5. Bad blood
6. My death
7. Symbols of bloodswords
8. Voces ab alta
10. Freezing moon
11. Pagan fears
12. Life eternal
13. Buried by time and dust
14. Silvester anfang
15. Deathcrush
16. Chainsaw gutsfuck
17. Carnage
18. Pure fucking armageddon