2022 was niet meteen het meest productieve jaar op gebied van IJslandse black metal. Er was wel de one-man band Óreiða die in de vorm van “Nóttin” een knappe tweede full-length afleverde – ondertussen werd het project trouwens door Debemur Morti Productions opgepikt – en op de valreep van 2022 kwamen de heren van Misþyrming met hun derde langspeler “Með hamri” nog even tal van eindejaarslijstjes door mekaar gooien. Voor wat andere grote namen uit de IJslandse scene betreft, zijn alle ogen en oren dit jaar hopelijk op een nieuwe Sinmara-plaat gericht, want nieuw Svartidauði-werk moeten we niet meer verwachten. Dankzij het mij tot voorheen compleet onbekende Vosbúð (“ontbering” in het Nederlands) start 2023 in elk geval al veelbelovend voor wat betreft IJslands zwartmetaal.

Het duo speelt vulkanische black metal, een omschrijving waar wel wat voor en over te zeggen valt. Op IJsland zijn er immers zo’n 140 vulkanen, waarvan er nog een 30-tal actief zijn. Deze activiteit valt niet zo letterlijk te nemen, want wanneer een vulkaan de laatste 10.000 jaar nog is uitgebarsten, geldt deze als ‘actief’. De laatste 200 jaar zijn er 11 van deze 30 vulkanen uitgebarsten, waarvan sommige zelfs meerdere keren. Een mooi voorbeeld is natuurlijk de Eyjafjallajökull-vulkaan die in 2010 in grote delen van Europa het vliegverkeer dagenlang volledig stillegde vanwege diens aswolken. De zanger van Vosbúð nam de naam van deze vulkaan, die destijds menig nieuwsanker het koud zweet deed uitbreken, vakkundig als alias over. Meest bekende én actieve vulkaan op het mysterieuze eiland is echter de Hekla die als inspiratiebron gold voor “Heklugjá“, de tweede langspeler van dit duo dat naast zanger Eyjafjallajökull uit muzikant/componist Rune Lúðvíksson bestaat. In 2019 verscheen reeds het debuut “Almannagjá“ vernoemd naar de bekende “alle-mensen-kloof”.

Het moet gezegd worden dat het vuur, de asregen en de kolkende lavastromen één uur (!) lang uit de gapende krater van “Heklugjá” vloeien. Met een tracklist van “slechts” vijf nummers geeft een rekensom al snel aan dat er door Lúðvíksson in het schrijfproces niet op een minuut meer of minder gekeken wordt. Opener “Myndhöggvari lífsins og dauðans” en het afsluitende titelnummer klokken dan ook beide op een monumentale zeventien minuten af; enkel het wat luchtigere en volledig instrumentale (en daardoor naar postrock neigende) “Aska sigursæl“, dat tussen twee kloeke tracks van om en bij de twaalf minuten geprangd zit, is met zijn vijf minuten aan de relatief korte kant. Om zulke kolossale tracks spannend te houden, werd er veel werk gemaakt van dynamiek, nuances en spanningsbogen en er duiken ook allerhande elementen zoals heldere (koor)gezangen (die al eens aan latere Bathory of oude-Borknagar doen denken), akoestische stukjes, natuursamples en synthesizergolven op die de muziek op die manier een multi-dimensionaal karakter aanmeten. Er worden al eens summier dissonanten verkend, maar veeleer concentreert Vosbúð zich op suggestieve melodie; en er vloeien wel wat gletsjersmeltende harmonieën doorheen de epische composities, soms al eens tegen postrockgrandeur aanschurend, andere keren dan weer de melancholie opzoekend. Eyjafjallajökull’s zang doet me meer dan eens aan de vocale aanpak van bands als Knokkelklang of Askeregn denken, hoewel muzikaal eerder Manetheren of de “Memoria vetusta“-trilogie van Blut Aus Nord kan gereferentieerd worden. Eerder dieper gegrom wordt afgewisseld met blackmetalscreams, uitzinnige brul, verhalende spoken word en subliem klinkende koortjes, maar evengoed kan de muziek minutenlang zélf de grootsheid van de IJslandse natuurkrachten belichamen.

Rune Lúðvíksson verzorgde zelf de mix en mastering en leverde daarbij knap werk af, want “Heklugjá” klinkt voldoende grofkorrelig maar met instrumenten die allemaal goed hoorbaar zijn en een basgitaar die diepte aan het geheel geeft. Het is trouwens moeilijk te zeggen of de drums organisch of elektronisch ingespeeld werden. Conclusie: “Heklugjá” is een erg knappe plaat vervaardigd uit monumentaal zwart vulkanisch gesteente die een verontrustende sombere melancholie en mysterie uitstraalt en waar het woord “episch” voor lijkt uitgevonden te zijn. Het eveneens sterke debuut “Almannagjá” werd door Wolfspell Records op CD uitgebracht; benieuwd of er van “Heklugjá” ook fysieke versies gaan verschijnen.

JOKKE: 86/100

Vosbúð – Heklugjá (Eigen beheer 2023)
1. Myndhöggvari lífsins og dauðans
2. Hraun og ástríða
3. Aska sigursæl
4. Eldorgía
5. Heklugjá”